O Rzeczniku
Rzecznik Praw Obywatelskich sprawdza, czy prawa obywateli są szanowane przez instytucje państwowe. Bada, czy działania urzędów i różnych instytucji wobec obywatela były zgodne z prawem. Analizuje też, czy urzędnicy, sądy, szpitale, szkoły i inne służby nie zaniedbali spraw zgłaszanych im przez ludzi.
Jeśli ktoś ma problem na przykład: z emeryturą, mieszkaniem, alimentami, może zwrócić się do Rzecznika. Wtedy sprawdzi on, czy urzędnicy postępowali zgodnie z prawem. Rzecznik zajmuje się też prawami więźniów i mieszkańców domów pomocy, dostępem do służby zdrowia, prawem do nauki czy wolnością słowa.
To są tylko przykłady praw, których w sumie jest 50. Zawarte są w rozdziale II Konstytucji – najważniejszego prawa w Polsce.
W niektórych sytuacjach Rzecznik może pomóc także w sądzie. Nie jest jednak adwokatem zgłaszającym sprawy w imieniu ludzi. Stara się jednak interweniować szczególnie tam, gdzie decyzja sądu może mieć znaczenie dla wielu obywateli.
Oprócz pomagania w konkretnych sprawach Rzecznik może też występować z pomysłami, jak poprawić prawo i działanie państwa (takie działanie Rzecznika nazywa się wystąpieniem generalnym). Rzecznik nie pisze jednak projektów ustaw. Wskazuje za to władzom, na czym polega problem, który dotyczy wielu osób. W przepisach może być bowiem błąd, mogą one nie przewidzieć sytuacji, w jakiej znajdują się ludzie. Rzecznik może to zobaczyć właśnie dzięki skargom, które dostaje od obywateli. One pokazują, jak państwo działa w praktyce.
Rzecznik dodatkowo zajmuje się sprawami gorszego traktowania ludzi ze względu na to, kim są (dyskryminacją). To zadanie wynika ze specjalnej ustawy, którą Polska przyjęła wstępując do Unii Europejskiej. W Europie państwa mają obowiązek sprawdzać, czy nikt nie jest traktowany gorzej ze względu na swoją cechę - np. niepełnosprawność, wiek, płeć, religię. Mają też obowiązek takiemu krzywdzeniu ludzi przeciwdziałać.
Rzecznik zajmuje się także sprawami osób z niepełnosprawnościami. Jego obowiązkiem jest bowiem sprawdzanie, jak Polska stosuje podpisaną (ratyfikowaną) Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych.
Rzecznik ma obowiązek przeciwdziałać złemu traktowaniu ludzi wszędzie tam, gdzie zależą oni na innych – w więzieniach, aresztach, w domach pomocy, w szpitalach psychiatrycznych. Ten obowiązek wynika z Konwencji ONZ o zakazie tortur.
Więcej o tym, co może zrobić Rzecznik, jest w sekcji „Co może zrobić dla Ciebie RPO” na stronie https://www.rpo.gov.pl/pl/content/rzecznik-i-biuro
Kto może się zwrócić o pomoc?
- Każdy polski obywatel lub cudzoziemiec (jeśli chce zgłosić skargę na działanie polskiej instytucji), grupa obywateli lub organizacja
- Jeśli uważają Państwo, że ich prawa zostały naruszone, mogą Państwo złożyć wniosek (nazywany potocznie skargą) do Rzecznika Praw Obywatelskich. JAK TO ZROBIĆ?
- Wniosek do Rzecznika jest darmowy.
- Jeśli nie wiedzą Państwo, czy w sprawie, z którą chcecie się zwrócić Rzecznik może pomóc lub chcielibyście dopytać, jak dokładnie napisać wniosek i jakie dołączyć dokumenty ZADZWOŃCIE na bezpłatną infolinię 800 676 676.
Rozmowy są bezpłatne ze wszystkich telefonów stacjonarnych i komórkowych na terenie całego kraju. W Infolinii pracują dobrze przygotowane i życzliwe osoby pracujące w BRPO.