Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie odpowiedzialności zawodowej lekarzy.

Problem opisany w wystąpieniu został dostrzeżony podczas rozpatrywania w Biurze RPO spraw indywidualnych. Zgodnie z ustawą o izbach lekarskich, karalność przewinienia zawodowego ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło 5 lat. Wyjątkiem od tej zasady jest sytuacja, gdy czyn stanowiący przewinienie zawodowe, jest jednocześnie przestępstwem. Wówczas, przedawnienie karalności przewinienia zawodowego nie może upłynąć przed przedawnieniem karalności przestępstwa. W praktyce organy samorządu zawodowego lekarzy mają stosunkowo krótki okres czasu na przeprowadzenie postępowania. W pierwszej fazie postępowania dyscyplinarnego, tj. w postępowaniu wyjaśniającym prowadzonym przez rzecznika odpowiedzialności dyscyplinarnej, przyjęto rozwiązania mające na celu zapobieganie przewlekłości. Postępowanie wyjaśniające jest co do zasady ograniczone czasowo i powinno zakończyć się w terminie 6-miesięcznym. Stronom postępowania przysługuje prawo złożenia zażalenia do Naczelnego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej na przewlekłość postępowania prowadzonego przez okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej. Omawiane regulacje nie mają jednak zastosowania w kolejnej fazie postępowania dyscyplinarnego lekarzy, czyli w postępowaniu przed sądami lekarskimi. W indywidualnych przypadkach sądy nie są w stanie prawomocnie zakończyć postępowania przed upływem karalności przewinienia zawodowego. Istniejąca sytuacja wpływa również niekorzystnie na pozycję obwinionego w postępowaniu dyscyplinarnym. Obowiązująca regulacja zdaniem Rzecznika stanowi zagrożenie dla konstytucyjnego prawa do sądu, obejmującego również prawo do uzyskania rozstrzygnięcia w rozsądnym terminie. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o zainicjowanie stosownych działań legislacyjnych w zasygnalizowanym zakresie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Zdrowia (03.12.2014 r.) wyjaśnił, że źródło problemu sygnalizowanego przez Rzecznika Praw Obywatelskich, związanego ze skutecznością egzekwowania odpowiedzialności zawodowej lekarzy, tkwi w braku wystarczająco precyzyjnych przepisów normujących postępowanie przed sądami lekarskimi. Należy podzielić pogląd Rzecznika Praw Obywatelskich, że o ile w ustawie o izbach lekarskich istnieje mechanizm zabezpieczający sprawność postępowania na etapie postępowania wyjaśniającego, o tyle brak jest tożsamych przepisów na etapie postępowania przed sądem lekarskim. W indywidualnych przypadkach może dochodzić do przewlekłości postępowania, skutkującej brakiem możliwości prawomocnego zakończenia postępowania przed upływem karalności przewinienia zawodowego. Niewątpliwie godzi to w prawa stron postępowania, a w szczególności w prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, w tym w przysługujące mu prawo do rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie. Przedłużanie postępowania dyscyplinarnego, z powodu utraty zaufania pacjentów, może mieć również wpływ na możliwość wykonywania zawodu przez obwinionego lekarza. Przepisy normujące odpowiedzialność zawodową powinny w taki sposób kształtować przebieg postępowania przed sądami lekarskimi, aby zapewniona była sprawność postępowania, a sprawy związane z naruszeniem zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu lekarza rozstrzygane były możliwie szybko. Szybkość postępowania nie może być jednak osiągana ze szkodą dla celów procesu karnego i dla ustawowo zagwarantowanych interesów stron. Minister Zdrowia odnosząc się do wniosku o zainicjowanie działań legislacyjnych zmierzających do usprawnienia funkcjonowania sądownictwa lekarskiego wyraził gotowość współpracy. Jednocześnie zwrócił się z prośbą o przedstawienie przez Rzecznika Praw Obywatelskich informacji na temat preferowanego modelowego rozwiązania prawnego, które mogłoby stać się punktem wyjścia dla podejmowanej w przyszłości inicjatywy ustawodawczej, odpowiadającej wzorcowi prawa do sądu, o którym mowa w Konstytucji.