Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie zaspokajania potrzeb mieszkaniowych osób o niskich dochodach.

Od wielu lat przedmiotem zainteresowania i działań kolejnych Rzeczników Praw Obywatelskich pozostaje problematyka zaspakajania potrzeb mieszkaniowych obywateli, zwłaszcza osób o niskich dochodach, zmuszonych do korzystania z pomocy gminy w najmie lokalu. Gminy mają bardzo ograniczone możliwości realizacji ustawowego obowiązku zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej ze względu na brak wolnych lokali komunalnych oraz brak środków finansowych na budowę nowych mieszkań. Ze względu na brak odpowiedniej liczby mieszkań oraz brak środków finansowych na budowę, czy też pozyskanie nowych lokali, gminy nie są w stanie we własnym zakresie doprowadzić do poprawy sytuacji w tym zakresie. W konsekwencji tworzone są długie listy osób oczekujących na najem lokalu mieszkalnego. W ocenie Rzecznika zła sytuacja mieszkaniowa budownictwa komunalnego może ulec poprawie jedynie poprzez finansowe wsparcie gmin ze strony budżetu państwa, dokonanie zmian w ustawie o ochronie praw lokatorów oraz zwiększenie zaangażowania organów gmin w prowadzenie racjonalnej polityki mieszkaniowej. Zdaniem Rzecznika sprawy związane z rozwojem budownictwa mieszkaniowego i zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych osób o niskich dochodach nie są przedmiotem należytej uwagi ze strony kolejnych ekip rządowych. Nadal brak jednolitej, długofalowej polityki mieszkaniowej państwa, która nawet przy ograniczonych środkach finansowych, przy konsekwentnej realizacji programów nakierowanych na konkretne cele, mogłaby przynieść wymierną poprawę sytuacji. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o zajęcie stanowiska w poruszonych kwestiach oraz rozważenie możliwości podjęcia prac nad nowelizacją ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Infrastruktury i Rozwoju (23.12.2014 r.) podzielając opinię o potrzebie zreformowania obowiązujących rozwiązań regulujących system najmu lokali w publicznym zasobie mieszkaniowym poinformowała, że w Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju trwają prace nad projektem założeń projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Jednocześnie Ministerstwo podjęło działania mające na celu wprowadzenie takich zmian legislacyjnych, które będą stanowiły podstawę dla uruchomienia mechanizmów osłonowych pozwalających zminimalizować część ewentualnych negatywnych skutków społecznych towarzyszących wprowadzeniu zmian regulacyjnych dotyczących najmu. Najważniejsze prace prowadzone w tym zakresie dotyczą planowanego uruchomienia w 2015 r. nowego instrumentu finansowania społecznego budownictwa czynszowego. Mieszkania czynszowe objęte wsparciem będą kierowane do osób i rodzin, które uzyskują zbyt wysokie dochody, aby móc ubiegać się o lokal komunalny, a jednocześnie zbyt niskie, aby uzyskać możliwość zaciągnięcia kredytu na zakup mieszkania na własność. W dniu 5 listopada 2014 r. Zespół do Spraw Programowania Prac Rządu pozytywnie rozpatrzył wniosek Ministra Infrastruktury i Rozwoju, podejmując decyzję o umieszczeniu w planie prac Rady Ministrów nowej inicjatywy legislacyjnej zakładającej zmianę przepisów ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego. Projekt ustawy nowelizującej został skierowany w dniu 8 grudnia 2014 r. do konsultacji społecznych i uzgodnień międzyresortowych. Można więc stwierdzić, że instrumenty polityki mieszkaniowej mające na celu wspieranie gospodarstw domowych w zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych mają w ocenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju co do zasady charakter systemowy, a nie doraźny.