Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie warunków pobytu oraz stanu przestrzegania praw pacjentów w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Rzecznik Praw Obywatelskich od kilku lat wskazuje na problem warunków, w jakich hospitalizowani są pacjenci Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Problem ten był wielokrotnie sygnalizowany także przez Rzecznika Praw Pacjenta. Mimo to w ostatnich latach nie podjęto żadnych kompleksowych działań, które w widoczny sposób wpłynęłyby na poprawę warunków bytowych w tej placówce. Przeprowadzenie generalnego remontu wymaga pozyskania przez Instytut środków finansowych, także z budżetu państwa. Zaspokojenie potrzeb Instytutu uzależnione jest od wysokości środków, jakie zostaną przeznaczone na cele związane z ochroną zdrowia w budżecie państwa czy też w programach operacyjnych przygotowywanych przez instytucje Unii Europejskiej. W oczekiwaniu na przyznanie takich środków zarówno władze Instytutu, jak i resort zdrowia, pozostają jednak bierne i tolerują istniejący stan rzeczy, w którym dochodzi do naruszania prawa pacjentów do poszanowania intymności i godności, wynikającego z ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Brak jakiegokolwiek programu naprawczego, a w szczególności brak środków na poprawę warunków leczenia w szpitalach psychiatrycznych jest szerszym problemem, związanym z trwałym niedofinansowaniem ochrony zdrowia psychicznego. Poprawy w tej dziedzinie nie przyniosło wdrożenie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Jednym z zadań, jakie Program nałożył na resort zdrowia, było opracowanie i realizacja programu zdrowotnego dotyczącego stymulowania restrukturyzacji i finansowania bazy stacjonarnego lecznictwa psychiatrycznego. Zadanie to miało służyć zapewnieniu osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej, a także innych form opieki, w tym pozaszpitalnej opieki środowiskowej. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się z prośbą o niezwłoczne podjęcie działań w celu zapewnienia pacjentom Instytutu Psychiatrii i Neurologii takich warunków leczenia, w których nie będzie naruszane ich prawo do poszanowania godności i intymności.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Zdrowia (09.01.2015 r.) wyjaśnił, że Instytut Psychiatrii i Neurologii jest instytutem badawczym nadzorowanym przez ministra właściwego do spraw zdrowia, funkcjonującym przede wszystkim w oparciu o przepisy ustawy o instytutach badawczych. Minister nadzorujący instytut sprawuje nadzór nad zgodnością działań instytutu z przepisami prawa i jego statutem, realizacją przez instytut podstawowych zadań oraz prawidłowością wydatkowania środków publicznych. Z kolei dyrektor instytutu jest organem właściwym w zakresie ustalania planów działalności jednostki, realizowania polityki kadrowej, zarządzania mieniem, jak również podejmowania decyzji we wszystkich sprawach dotyczących instytutu, z wyjątkiem spraw należących do zakresu zadań rady naukowej. W związku z powyższym minister nadzorujący instytut badawczy nie jest właściwy do ingerowania w bieżące działania restrukturyzacyjne podejmowane przez dyrektora, o ile są to działania zgodne z prawem. Minister Zdrowia w ramach swoich uprawnień nadzorczych zobowiązał w marcu 2013 r. Dyrektora Instytutu do wdrożenia w trybie pilnym programu naprawczego. Przygotowano kompleksowy program restrukturyzacyjny, którego pełne wdrożenie ma doprowadzić przede wszystkim do uzyskania dodatniego wyniku finansowego Instytutu Psychiatrii i Neurologii, zapewnić bieżącą płynność finansową oraz stworzyć możliwości obsługi zadłużenia długoterminowego. Instytut Psychiatrii i Neurologii w ramach posiadanych środków finansowych przeprowadza bieżące remonty klinik. Natomiast kompleksowy remont klinik psychiatrycznych będzie mógł zostać przeprowadzony po uzyskaniu dofinansowania z zewnątrz.