Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie braku możliwości otrzymania płatnego urlopu naukowego przez pracowników naukowych pracujących w instytutach badawczych.

Rzecznik sygnalizuje problem poruszony w sprawie indywidualnej, dotyczący braku możliwości otrzymania płatnego urlopu naukowego przez pracowników naukowych pracujących w instytutach badawczych. Takiego rozwiązania nie przewiduje ustawa o instytutach badawczych. Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym stanowi natomiast, że nauczyciel akademicki przygotowujący rozprawę doktorską może otrzymać płatny urlop naukowy w wymiarze nieprzekraczającym trzech miesięcy. Przepisu tego nie stosuje się jednak do pracowników instytutów badawczych. Ustawa o instytutach badawczych odsyła w sprawach dotyczących stosunku pracy pracowników instytutu, w zakresie w niej nieuregulowanym, do przepisów Kodeksu pracy. Zgodnie z postanowieniami Kodeksu pracy pracownikowi przysługuje prawo do urlopu szkoleniowego w wymiarze 21 dni w ostatnim roku studiów na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego. Przyjmuje się, że przepis ten ma zastosowanie także do słuchaczy studiów doktoranckich, w kwestii przygotowania doktoratu. Niestety, nie będzie miał zastosowania do asystentów instytutów badawczych, którzy nie są słuchaczami takich studiów. Niektóre instytuty naukowe przewidują możliwość przyznania nagród pieniężnych pracownikom, którzy uzyskali stopień doktora. Traktowane jest to jako swoista rekompensata braku możliwości uzyskania płatnego urlopu na przygotowanie doktoratu. Wydaje się jednak, że takie rozwiązanie, stosowane przez niektórych pracodawców, nie może zastąpić ustawowego uregulowania tej kwestii. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego (23.01.2015 r.) wyjaśniła, iż podstawową przyczyną odmiennego potraktowania pracowników naukowych instytutów badawczych i nauczycieli akademickich zatrudnionych w uczelniach w kwestii dotyczącej urlopu naukowego dedykowanego przygotowaniu rozprawy doktorskiej, są różnice wynikające z obowiązków obu grup zawodowych, będące konsekwencją odmiennych zadań, jakie wyznaczone zostały przez ustawodawcę instytutom badawczym i uczelniom. Należy również podkreślić, że płatny urlop naukowy w wymiarze nieprzekraczającym trzech miesięcy na przygotowanie rozprawy doktorskiej nie ma charakteru obligatoryjnego, co oznacza, że nauczyciel akademicki nie ma roszczenia o jego udzielenie. Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego zapewniła, że w momencie podjęcia prac nad nowelizacją ustawy o instytutach badawczych problem opisany w wystąpieniu Rzecznika zostanie ponownie przeanalizowany.