Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zatrudniania w sądach pracowników tymczasowych.

Kwestia zatrudniania w sądach pracowników tymczasowych była już przedmiotem wystąpień Rzecznika Praw Obywatelskich do Ministra Sprawiedliwości. Z otrzymanych odpowiedzi wynikało, że problem zostanie wyeliminowany po wejściu w życie planowanych regulacji prawnych dotyczących w szczególności uchylenia obowiązku ukończenia wyższych studiów przez już zatrudnionych urzędników sądów i prokuratury oraz obniżenia wymagań przy ubieganiu się o stanowisko asystenta sędziego. Wprowadzenie w życie powyższych rozwiązań nie ograniczyło jednak skali zatrudniania w sądach powszechnych pracowników tymczasowych w celu powierzenia im czynności zarezerwowanych dla urzędników i asystentów sędziów. W ocenie Rzecznika, w świetle przepisów ustawy o pracownikach sądów i prokuratury, czynności służbowe w sądach powinny być wykonywane przez pracowników administracji sądowej, a korzystanie z rozwiązań ustawy o zatrudnianiu pracowników tymczasowych może odbywać się wyjątkowo. Zdaniem Rzecznika nie są wystarczającym uzasadnieniem występujące w sądach niedobory etatowe i związany z tym zakaz planowania dodatkowych etatów w tych grupach zawodowych. Praktyka wykorzystywania pracy świadczonej przez pracowników tymczasowych przez sądy powszechne może nasuwać wątpliwości konstytucyjne, a ponadto, poprzez pominięcie wymogów przewidzianych przepisami ustawy o pracownikach sądów i prokuratury oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, prowadzi do obniżenia rangi i powagi wymiaru sprawiedliwości. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie informacji o zakresie wykorzystywania pracy świadczonej przez pracowników tymczasowych przez sądy powszechne oraz o planowanych działaniach zmierzających do wyeliminowania tego problemu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (06.03.2015 r.) wyjaśnił, że odpowiedzialność za zapewnienie, poprzez właściwe kierowanie kadrą pionu orzeczniczego tj. sędziów, referendarzy sądowych i asystentów sędziów, podstawowej działalności sądu jaką jest sprawowanie wymiaru sprawiedliwości, spoczywa na prezesie sądu. Zwierzchnikiem służbowym pozostałych pracowników sądu jest natomiast dyrektor sądu. Do wymienionych organów sądu należy kształtowanie właściwej polityki zatrudnienia. Z powodu trudnej sytuacji finansów publicznych w ostatnich latach w całym budżecie państwa wprowadza się istotne ograniczenia po stronie wydatkowej, z powodu których nie jest możliwe zaspokojenie w pełnym zakresie zgłaszanych przez prezesów i dyrektorów sądów potrzeb kadrowych.
Stosowanie rozwiązań prawnych, które przewiduje ustawa o zatrudnianiu pracowników tymczasowych jest skutecznym i dozwolonym działaniem, w przypadku zadań realizowanych na większości stanowisk pomocniczych oraz stanowiskach obsługi technicznej i gospodarczej. W przypadku wymienionych stanowisk korzystanie z pracy świadczonej przez pracowników tymczasowych nie wpływa negatywnie na bezpieczeństwo realizacji zadań spoczywających na poszczególnych jednostkach sądownictwa, nie powoduje też obniżenia rangi i powagi wymiaru sprawiedliwości. Korzystanie w sądach z pracy pracowników tymczasowych miało na celu przyspieszenie postępowań sądowych i likwidację zaległości, a w konsekwencji realizację konstytucyjnego prawa do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie. Natychmiastowa rezygnacja z zatrudniania w sądach pracowników tymczasowych, w szczególności w sądach warszawskich, nie jest możliwa bez obniżenia sprawności funkcjonowania tych sądów.