Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej w sprawie zmian przepisów kodeksu karnego wykonawczego dotyczących paczek żywnościowych dla osadzonych.

Do Rzecznika wpływają liczne wnioski osób pozbawionych wolności dotyczące zmiany przepisu kodeksu karnego wykonawczego wprowadzającego zasadę, iż znajdujące się w paczce artykuły żywnościowe lub artykuły tytoniowe mogą być kupowane wyłącznie za pośrednictwem zakładu karnego. Skazany otrzyma paczkę po złożeniu zamówienia na piśmie oraz po pokryciu kosztów przygotowania paczki. Zamówienie może być też złożone przez osobę najbliższą. Treść znowelizowanego przepisu jest bardzo ogólna, nieprecyzyjna i może powodować liczne trudności związane z jego interpretacją. Skarżący twierdzą także, że przepis ten może spowodować sytuację, w której podmioty prowadzące w jednostkach penitencjarnych kantyny staną się monopolistami, zaś sami osadzeni oraz ich bliscy będą zmuszeni do robienia zakupów po zawyżonych cenach. Ponadto określony w znowelizowanym przepisie limit wagi artykułów żywnościowych, które można posiadać w celi (6 kg), jest zbyt niski z uwagi na fakt, iż takimi artykułami są również napoje. Rzecznik, rozumiejąc wagę argumentów przemawiających za wprowadzeniem zmian w omawianych przepisach, zwraca jednak uwagę, że nie mogą one prowadzić do naruszenia praw osób pozbawionych wolności wynikających z innych przepisów Kodeksu karnego wykonawczego czy też ograniczać ich konstytucyjnego prawa do życia rodzinnego. Co więcej, istnieje obawa, że znowelizowane przepisy mogą być w praktyce różnie interpretowane i stosowane. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Dyrektor Generalny Służby Więziennej (09.07.2015 r.) wyjaśnił, że obowiązująca od 1 lipca 2015 r. zmiana przepisów oznacza w praktyce, że przygotowaniem paczek żywnościowych zajmują się podmioty gospodarcze prowadzące punkty sprzedaży na terenie jednostek penitencjarnych. W związku z powyższym, aby zapobiec negatywnym zjawiskom wynikającym z wprowadzonego dla osadzonych i ich najbliższych ograniczenia w zakresie miejsca dokonywania zakupów, podjęto działania mające na celu zabezpieczenie interesów osób przebywających w jednostkach penitencjarnych. Obecnie punkty sprzedaży na terenie jednostek penitencjarnych prowadzą zarówno przywięzienne zakłady pracy, jak również zewnętrzne podmioty gospodarcze. Umowy, które regulują zasady funkcjonowania punktów sprzedaży na terenie jednostek penitencjarnych zobowiązują operatorów tych punktów do odpowiedniego kształtowania cen oferowanych produktów, które nie mogą być wyższe niż średnie ceny detaliczne stosowane przez sklepy spożywcze zlokalizowane w pobliżu jednostki. Docelowo planuje się, aby obsługę punktów sprzedaży w jednostkach penitencjarnych przejęły przywięzienne zakłady pracy, których ustawowym zadaniem jest resocjalizacja osób pozbawionych wolności poprzez pracę. W czerwcu 2015 r. zostały skierowane do Dyrektorów Okręgowych Służby Więziennej wytyczne, które szczegółowo określają zasady i procedurę realizacji uprawnień osób pozbawionych wolności do otrzymywania paczek.