Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Sekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych w sprawie prac nad projektem nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw.

Projekt nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw w obecnym kształcie i długotrwałość toczącego się procesu legislacyjnego budzą zasadnicze wątpliwości Rzecznika z punktu widzenia realizacji obowiązku stworzenia odpowiednich gwarancji ochrony prywatności i tajemnicy komunikowania się. Dotyczy to zwłaszcza pozostawienia przez ustawodawcę otwartego katalogu środków technicznych, które mogą być wykorzystywane przez służby w toku kontroli operacyjnej. Zastrzeżenia budzi także pozostawienie poza regulacją ustawową obowiązku informowania osób objętych kontrolą operacyjną po jej zakończeniu. Wątpliwości dotyczą ponadto maksymalnego czasu prowadzenia kontroli operacyjnej i nieprecyzyjnie określonego czasu przetwarzania danych telekomunikacyjnych. Rzecznik podziela także uwagi przekazywane m.in. przez organizacje pozarządowe odnoszące się do kwestii powierzenia sądom okręgowym funkcji niezależnego organu sprawującego kontrolę nad sposobem korzystania przez służby specjalne z uprawnień do prowadzenia kontroli operacyjnej i przetwarzania danych telekomunikacyjnych. Przedkładanie sądowi przez Policję i inne służby okresowych sprawozdań dotyczących pozyskiwania danych telekomunikacyjnych należy ocenić jako nieefektywny mechanizm kontroli. Rzecznik Praw Obywatelskich zwraca się o rozważenie podjęcia działań zmierzających do pilnego uchwalenia omawianej nowelizacji, która powinna stanowić realizację wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 14 lipca 2014 r. (sygn. akt K 23/11), a ponadto uwzględniać wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 8 kwietnia 2014 r. stwierdzający nieważność dyrektywy 2006/24 w sprawie zatrzymywania danych, jak również postanowienia Karty Praw Podstawowych UE dotyczące prawa do poszanowania życia prywatnego i tajemnicy komunikowania się oraz ochrony danych osobowych.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Spraw Wewnętrznych (22.10.2015 r.) poinformował, że w opracowanym w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych projekcie stanowiska Rządu wobec senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 3765) wskazano, że przygotowane propozycje rozwiązań zmierzających do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego w pełni realizują jego sentencję. W projekcie stanowiska Rządu wskazano na potrzebę dookreślenia katalogu czynności stanowiących kontrolę operacyjną. Projektodawca wskazał w uzasadnieniu do projektu ustawy, że wprowadzenie ustawowego obowiązku informacyjnego w stosunku do osób objętych kontrolą operacyjną wiązałoby się m.in. z naruszeniem podstawowych zasad funkcjonowania służb i mogłoby poważnie zaważyć nie tylko na ich skutecznym działaniu, ale również zagrozić bezpieczeństwu Sił Zbrojnych RP oraz osób, które w sposób niejawny udzielają pomocy służbom. MSW podziela stanowisko projektodawcy w tym zakresie. W projekcie ustawy maksymalny czas prowadzenia kontroli operacyjnej został wyraźnie określony w odniesieniu do służb policyjnych, nie dokonano natomiast takiego określenia w stosunku do służb specjalnych. Za tym rozwiązaniem przemawia specyfika ustawowych zadań wykonywanych przez te służby. MSW podziela stanowisko Rzecznika o nieprecyzyjnym określeniu czasu przetwarzania danych telekomunikacyjnych, dlatego w projekcie stanowiska rządu zawarto propozycję doprecyzowania przepisów określających ramy czasowe przetwarzania przez służby udostępnionych danych. Jednocześnie MSW nie podziela opinii o nieefektywności mechanizmu kontroli ex post. Rozważając przyjęcie wyłącznie mechanizmu kontroli uprzedniej w procedurze udostępniania danych telekomunikacyjnych, uzasadniona jest obawa, że w przypadku objęcia kontrolą uprzednią wszystkich udostępnień danych telekomunikacyjnych, znaczna liczba potencjalnych wniosków wykluczyłaby możliwość sprawowania przez sądy realnej kontroli tych wniosków.