Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przebywania w schroniskach dla nieletnich bez podstawy prawnej.

Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku z dnia 30 czerwca 2015 r. w sprawie Grabowski przeciwko Polsce stwierdził, że w świetle standardów Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności nieletni przebywał w schronisku dla nieletnich bez legalnej podstawy prawnej. Jednocześnie Trybunał zobowiązał Polskę do przyjęcia środków w celu zaprzestania zaskarżonej praktyki sądowej. Dotychczas sądy, po skierowaniu sprawy na rozprawę, nie weryfikowały potrzeby dalszego pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich. Jego pobyt był przedłużany bez decyzji sądu i bez możliwości wnoszenia o uchylenie zastosowanego środka, a tym samym z naruszeniem postanowień Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich stanowi, że okres pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich przed skierowaniem sprawy na rozprawę nie może trwać dłużej niż trzy miesiące. Pobyt ten można przedłużyć na okres nieprzekraczający dalszych trzech miesięcy, ze względu na szczególne okoliczności sprawy. Orzeka o tym sąd rodzinny, po zawiadomieniu stron i obrońcy nieletniego o terminie posiedzenia. W przekonaniu Rzecznika poinformowanie prezesów sądów o treści omawianego wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jest niezbędne dla zagwarantowania przestrzegania praw nieletnich i zapobieżenia dalszym naruszeniom postanowień Konwencji. Jednocześnie Rzecznik postuluje rozważenie potrzeby nowelizacji ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich, uwzględniającej treść wspomnianego wyroku i standardy określone w Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości (09.10.2015 r.) wyjaśnił, że przedstawiona przez Rzecznika problematyka dostosowania regulacji zawartej w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich do treści orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Grabowski przeciwko Polsce została objęta wpisanym do Wykazu Prac Rady Ministrów i procedowanym obecnie projektem założeń ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich i innych ustaw. Projektowane regulacje uwzględniają stanowisko zawarte w wystąpieniach Rzecznika Praw Obywatelskich. Zgodnie z projektem założeń ustawy, jeżeli po skierowaniu sprawy na rozprawę zachodzić będzie konieczność przedłużenia pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich, będzie można ten pobyt przedłużyć na czas oznaczony. Ponadto projektuje się również nowelizację przepisu dotyczącego prawa strony do wniesienia zażalenia na postanowienie o przedłużeniu pobytu nieletniego w schronisku dla nieletnich. Projekt założeń o zmianie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich i innych ustaw znajduje się obecnie na etapie uzgodnień międzyresortowych. Z uwagi na krótki okres do upływu VII kadencji Sejmu i Senatu oraz zasadę dyskontynuacji prac parlamentarnych, nie jest możliwe wszczęcie i zakończenie rządowego procesu legislacyjnego w zakresie nowelizacji ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich przed zakończeniem prac obecnej Rady Ministrów i Parlamentu. Prace legislacyjne w powyższym zakresie powinny zostać podjęte niezwłocznie po rozpoczęciu kolejnej kadencji Sejmu i Senatu oraz powołaniu Rady Ministrów.