Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia, do wiadomości Ministra Edukacji Narodowej i Ministra Rozwoju w sprawie sklepików szkolnych.

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje ostatnio wiele skarg dotyczących rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci. Rzecznik zgadza się w pełni z celem rozporządzenia, jakim jest wzmocnienie ochrony zdrowia dzieci i młodzieży, jednak niektóre uregulowania tego aktu prawnego wzbudzają wątpliwości z punktu widzenia praw obywatelskich. Wśród wielu poruszonych kwestii skarżący wskazują między innymi na bardzo krótki termin pomiędzy wydaniem rozporządzenia a jego wejściem w życie, co spowodowało szereg negatywnych skutków dla przedsiębiorców prowadzących sklepiki oraz zamawiających żywność na zbiorowe żywienie. Osoby te poniosły straty, ponieważ miały już zmagazynowane środki spożywcze lub podpisane umowy z dostawcami. Nowe przepisy powinny być znane zainteresowanym wystarczająco wcześnie, tak aby można było odpowiednio przygotować się do dostarczenia wymaganych produktów żywnościowych do szkół. Skarżący wskazują, że wejście w życie rozporządzenia zawierającego szczegółowe i rygorystyczne normy dotyczące żywności spowodowało w praktyce zamknięcie wielu sklepików szkolnych, a tym samym utratę pracy i możliwości zarobku przez wiele osób. Zdaniem skarżących głównym sposobem realizacji celu nowej regulacji jakim jest ochrona zdrowia dzieci i młodzieży poprzez wypracowanie prawidłowych nawyków żywieniowych powinny być działania o charakterze edukacyjnym, skierowane zarówno do dzieci i młodzieży, jak i do rodziców. Obecnie cel omawianej regulacji nie jest realizowany, ponieważ ani uczniowie, ani ich rodzice nie są dostatecznie przygotowani do nowych przepisów. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz poinformowanie o innych działaniach podejmowanych przez Ministra Zdrowia, mających na celu poprawę sytuacji w zakresie żywienia dzieci i młodzieży.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Zdrowia (14.12.2014 r.) nie zgodził się z przedstawionymi przez Rzecznika Praw Obywatelskich zarzutami skarżących. Podkreślił, że ustawodawca nie przewidział okresu przejściowego zarówno w przypadku ustawy z dnia 28 listopada 2014 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, jak i kwestionowanego rozporządzenia. Resort zdrowia w zakresie swoich kompetencji dopełnił należytej staranności przy pracach nad projektem przepisów wykonawczych. Prace nad projektem rozporządzenia rozpoczęły się już w grudniu 2014 r., czyli zaraz po uchwaleniu nowelizacji ustawy. Od momentu nowelizacji wiadomo było, że w dniu 1 września 2015 r. asortyment sprzedawany w sklepikach szkolnych i podawany w stołówkach szkolnych ulegnie diametralnej zmianie. Nie można więc zgodzić się z argumentami przedsiębiorców, że zostali zaskoczeni nowymi regulacjami. Rozporządzenie zostało opracowane przy współpracy ekspertów m.in. Instytutu Żywności i Żywienia, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Głównego Inspektoratu Sanitarnego. Projekt rozporządzenia został przekazany również do uzgodnień międzyresortowych z terminem 14 dni na zgłoszenie uwag oraz do konsultacji społecznych z terminem 30 dni na ustosunkowanie się do projektu. W tym trybie opinie o projekcie mogły zgłosić organizacje społeczne i inne zainteresowane podmioty. W pracach nad projektem rozporządzenia Ministerstwo Zdrowia starało się zaproponować rozwiązania, które będą możliwie najskuteczniejsze, ale też spotkają się z akceptacją ekspertów, dyrektorów szkół czy rodziców. Ministerstwo Zdrowia opracowało też przewodnik do omawianego rozporządzenia, idąc naprzeciw oczekiwaniom dyrektorów szkół i pracowników oświaty. Publikacja dostępna jest na stronach internetowych Ministerstwa Zdrowia.