Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej w sprawie głosowania polskich wyborców przebywających za granicą.

W skargach do Rzecznika Praw Obywatelskich obywatele wskazują na trudności dotyczące udziału poza granicami kraju w wyborach Prezydenta RP. Skarżący wzięli udział w głosowaniu w dniu 10 maja 2015 r. dokonując wcześniej dopisania do spisu wyborców prowadzonego przez konsulów. Nie wiedzieli jednak, że dopisanie do tego spisu wyborców ma skutek również w ponownym głosowaniu. Wyborcy, którzy w dniu ponownych wyborów 24 maja 2015 r. przebywali w innym miejscu pobytu, nie mogli ponownie głosować w innym obwodzie głosowania. W przypadkach badanych przez Rzecznika utrudniona była również możliwość uzyskania od konsula zaświadczenia o prawie do głosowania. Podobne problemy z głosowaniem w tzw. drugiej turze mogą dotyczyć także procedury głosowania korespondencyjnego za granicą. Zdaniem Rzecznika w wyborach Prezydenta RP należy rozważyć zmianę procedury dopisania się do spisu wyborców w obwodach głosowania dla obywateli polskich przebywających za granicą. Zastrzeżenia budzi także skrócenie terminu zgłaszania zamiaru głosowania korespondencyjnego przez wyborców przebywających za granicą. Wprowadzona zmiana pogarsza sytuację tej grupy osób. Kolejny problem dotyczy obywateli polskich stale zamieszkujących poza granicami kraju, w szczególności w krajach Unii Europejskiej, którzy legitymują się wyłącznie polskim dowodem osobistym. Warunkiem głosowania w Polsce przez takiego wyborcę jest posiadanie ważnego paszportu. Konieczne jest rozważenie odstąpienia od tego wymogu, który nie przystaje do sytuacji licznej grupy Polaków mieszkających na terenach przygranicznych. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w kwestii pełnego zagwarantowania praw wyborczych polskim wyborcom przebywającym za granicą.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej (20.01.2016 r.) zgodził się z większością postulatów zgłoszonych przez Rzecznika Praw Obywatelskich. Zapowiedział, że PKW w najbliższym czasie przygotuje informację o realizacji przepisów kodeksu wyborczego i propozycji ich zmian, m.in. w kwestiach poruszonych przez Rzecznika. Informacja zostanie przedstawiona Prezydentowi RP, Marszałkom Sejmu i Senatu RP, a także Prezesowi Rady Ministrów.
Przewodniczący PKW podzielił zdanie Rzecznika o konieczności zmiany procedury dopisania się do spisu wyborców oraz wymogu posiadania paszportów. PKW wniesie o zmianę przepisów kodeksu wyborczego w takim kierunku, że jeżeli głosowanie odbywa się w dwóch turach lub gdy w tym samym dniu odbywają się więcej niż jedne wybory, wyborca miałby możliwość dokonania zgłoszenia zamiaru głosowania korespondencyjnego w obu turach lub tylko w wybranej przez siebie turze.
Zdaniem PKW należy rozważyć wprowadzenie dla wyborców przebywających za granicą obowiązku złożenia wniosku o dopisanie się do spisu wyborców w wybranym przez nich obwodzie głosowania w Polsce, w celu udziału w wyborach. Złożenie takiego wniosku byłoby dokonywane w trybie uproszczonym np. telefonicznie czy w formie elektronicznej. Rozwiązałoby to również kwestię możliwości udziału w glosowaniu w kraju wyborców stale zamieszkujących za granicą, którzy nie posiadają paszportów.
Jednocześnie Przewodniczący PKW wyjaśnił, że termin zgłaszania zamiaru głosowania korespondencyjnego za granicą został skrócony, aby uniknąć trudności organizacyjnych.