Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ochrony nauczycielek w okresie ciąży przed zwolnieniem z pracy z dnia 2016-01-07.

Adresat:
Minister Edukacji Narodowej
Sygnatura:
III.7041.36.2015
Data sprawy:
2016-01-07
Rodzaj sprawy:
wystąpienie o charakterze generalnym (WG)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ochrony nauczycielek w okresie ciąży przed zwolnieniem z pracy.

Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że ochrona stosunku pracy mianowanych nauczycielek w okresie ciąży i macierzyństwa, w tym zatrudnionych w charakterze nauczyciela religii, wymaga całościowego uregulowania w Karcie Nauczyciela. Brak takiej regulacji budzi wątpliwości co do zgodności z konstytucyjną ochroną macierzyństwa i rodzicielstwa, a także z przepisami prawa unijnego. Takie wnioski wynikają z analizy sprawy indywidualnej, w której rozwiązano stosunek pracy z mianowaną nauczycielką religii w okresie ciąży. Jako podstawę prawną podano przepis Karty Nauczyciela mówiący, że stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania ulega rozwiązaniu m.in. w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii w szkole. Stało się tak pomimo tego, że przepisy Karty Nauczyciela w zakresie spraw wynikających ze stosunku pracy, nieuregulowanych w tej ustawie, odsyłają do Kodeksu pracy. Zagwarantowana w Kodeksie pracy szczególna ochrona kobiet w okresie ciąży i macierzyństwa powinna obejmować także nauczycielkę mianowaną w razie cofnięcia skierowania do nauczania religii. W aktualnym stanie prawnym jest również wątpliwe, czy zwolniona nauczycielka może skutecznie domagać się przywrócenia do pracy i zasądzenia wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o przedstawienie stanowiska w sprawie, a także podjęcie odpowiednich działań zapewniających właściwą ochronę kobietom w ciąży i w okresie korzystania z urlopów związanych z rodzicielstwem.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2016-02-11
Opis odpowiedzi:
Minister Edukacji Narodowej poinformowała w piśmie 11 lutego 2016 r., że do ochrony stosunku pracy nauczycieli związanej z rodzicielstwem mają zastosowanie przepisy z zakresu prawa pracy, natomiast sytuacja wygląda inaczej w przypadku nauczycieli religii.
Zasady zatrudniania nauczycieli religii reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 1992 r., zgodnie z którym zatrudnienie nauczyciela religii następuje wyłącznie na podstawie imiennego, pisemnego skierowania do danego przedszkola lub szkoły, wydanego w przypadku Kościoła Katolickiego przez właściwego biskupa diecezjalnego, a w przypadku pozostałych kościołów oraz innych związków wyznaniowych, przez właściwe władze zwierzchnie tych kościołów i związków wyznaniowych. Pracodawcą dla nauczycieli religii jest dyrektor szkoły i to on dokonuje wszystkich czynności związanych z zatrudnianiem i zwalnianiem nauczycieli. Jednak wyboru osoby, która ma zostać zatrudniona, dokonują władze kościelne.
Skierowanie do pracy w charakterze nauczyciela religii może zostać cofnięte i jest równoznaczne z utratą uprawnień do nauczania religii. Cofnięcie skierowania jest autonomiczną decyzją władz kościelnych i podstawą do rozwiązania stosunku pracy z nauczycielem. Dyrektor szkoły jedynie potwierdza zakończenie stosunku pracy. Taka konstrukcja przepisów pozwala kościołom i związkom wyznaniowym na autonomię w doborze kadry, a jakakolwiek ingerencja Ministra Edukacji Narodowej byłaby działaniem poza granicami prawa.