Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zmian w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

Rzecznik sygnalizuje w wystąpieniu problemy poruszone podczas obywatelskiego wysłuchania publicznego, odnoszące się do zmian przyjętych w ustawie o systemie oświaty. Ustawa zmieniająca z 29 grudnia 2015 r. zakłada powrót do stanu prawnego, w którym obowiązkiem szkolnym objęte były dzieci od siódmego roku życia. Wprowadzono również obowiązek odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci w wieku 6 lat.

Jednym z podstawowych zarzutów dotyczących nowych przepisów jest negatywny wpływ przesunięcia granicy wieku, od którego powstaje obowiązek szkolny na realizację prawa dzieci 3,4, i 5-letnich do edukacji przedszkolnej. Obawy dotyczą zwłaszcza terenów wiejskich, w których dostępność edukacji przedszkolnej jest najmniejsza. Na tę kwestię zwrócił uwagę także Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniu z 22 stycznia 2016 r.

Zasadniczym problemem, wymagającym pilnego rozwiązania, jest brak podstawy programowej dostosowanej do potrzeb sześciolatków rozpoczynających obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne oraz siedmiolatków, którzy rozpoczną edukację wczesnoszkolną we wrześniu 2016 r. Likwidacja obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla pięciolatków, w ocenie uczestników wysłuchania publicznego, może mieć negatywny wpływ na wyrównywanie szans edukacyjnych zwłaszcza dla dzieci z uboższych rodzin. Tymczasem zapewnienie równego dostępu do wykształcenia na każdym etapie edukacji jest obowiązkiem państwa i powinno polegać na usuwaniu różnic prawnych i faktycznych.

Istotną obawą jest także możliwość utraty pracy przez nauczycieli szkół podstawowych, z uwagi na mniejszą liczbę uczniów w roku szkolnym 2016/2017.

Rzecznik Praw Obywatelskich prosi o odniesienie się do przedstawionych uwag uczestników wysłuchania obywatelskiego. Zwraca się także o przekazanie informacji na temat planowanych działań związanych ze zmianami w organizacji edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Ministerstwo Edukacji Narodowej w odpowiedzi z 24 lutego 2016 r. podkreśliło istotną rolę gmin w organizacji wychowania przedszkolnego oraz wskazano na zmiany w ustawie o systemie oświaty, jakie będą miały miejsce od 1 września 2016 r. Wprowadzone zmiany wychodzą naprzeciw oczekiwaniom rodziców, którzy – protestując przeciwko obniżeniu wieku obowiązku szkolnego – zwracali uwagę na emocjonalne problemy dziecka, nieprzygotowanie infrastruktury części szkół na przyjęcie sześciolatków, nauczanie w oddziałach mieszanych złożonych z uczniów 6- i 7-letnich, niedostosowanie opieki świetlicowej do potrzeb emocjonalnych młodszych dzieci. W ocenie Ministra Edukacji Narodowej zmiany w systemie oświaty nie spowodują likwidacji stanowisk nauczycieli przedszkolnych i wczesnoszkolnych.
Wszelkie projekty zmian w systemie edukacji będą poprzedzone konsultacjami społecznymi. Na początku lutego 2016 r. rozpoczęła się ogólnopolska debata dotycząca zmian w systemie edukacji „Uczeń. Rodzic. Nauczyciel - Dobra Zmiana”. Uruchomiona została strona internetowa poświęcona debacie oświatowej. Od 14 marca rozpoczęły się wojewódzkie debaty oświatowe, które będą organizowane przez trzy miesiące, równolegle do prac zespołów eksperckich w MEN. Podsumowanie debaty odbędzie się 27 czerwca 2016 r.