Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie zasad funkcjonowania Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym.

Krajowy Ośrodek Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym podlega Ministrowi Zdrowia, jako podmiot leczniczy. Faktycznie jednak osoby umieszczone tam na mocy wyroku sądu są bezterminowo pozbawione wolności. Ośrodek może przyjąć maksymalnie 20 pacjentów. Aby nie dopuścić do sytuacji, w której zabraknie wolnych miejsc, należy pilnie zrealizować plany budowy odrębnego budynku Ośrodka.

Istotnym problemem jest brak regulacji ustawowych, które określałyby prawa i obowiązki osób umieszczonych w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym. Regulamin Ośrodka nie może stanowić podstawy prawnej ograniczenia praw tych osób. Jest to sprzeczne ze standardami konstytucyjnymi, na co wskazywała już Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Irena Lipowicz w wystąpieniach z 2015 r. dotyczących dozorowania widzeń w Ośrodku.

RPO zwraca uwagę na jeszcze jeden aspekt funkcjonowania Ośrodka. Mianowicie, ustawienie łóżek w pokojach pacjentów powinno umożliwiać zastosowanie przymusu bezpośredniego w postaci izolacji oraz założenia pasów obezwładniających lub kaftana bezpieczeństwa. Obecny stan faktyczny nie odpowiada wymogom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym.

RPO prosi o przekazanie stanowiska w sprawie postulatów legislacyjnych, a także poinformowanie o dalszych planach dotyczących funkcjonowania Ośrodka.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Zdrowia w odpowiedzi z 11 marca 2016 r. poinformował, że obecnie w Ośrodku przebywa 22 pacjentów. Istotą umieszczenia osoby stwarzającej zagrożenie w Ośrodku jest objęcie jej kompleksowym planem terapeutycznym. Odnosząc się do braku ustawowych regulacji dotyczących praw i ograniczeń praw pacjentów Ośrodka, Minister zauważył, że do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej osobom umieszczonym w Ośrodku mają zastosowanie przepisy dotyczące innych pacjentów, chyba że stosowanie tych przepisów zostało wyłączone albo istnieją uregulowania szczególne. Stosownie do ustawy o działalności leczniczej sprawy dotyczące sposobu i warunków udzielania świadczeń zdrowotnych, w tym przebieg procesu udzielania świadczeń zdrowotnych w danych podmiocie, określa regulamin organizacyjny ustalony przez kierownika tego podmiotu.
Odnosząc się do warunków, jakie powinny spełniać pomieszczenia Ośrodka, wskazano w odpowiedzi, że zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia sale przeznaczone dla osób umieszczonych w Ośrodku nie mogą być większe niż dwuosobowe. Środki przymusu nie muszą być stosowane w każdej z sal zajmowanych przez pacjentów. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym nie stoi w sprzeczności z zasadami stosowania środków przymusu bezpośredniego określonymi w ustawie o postepowaniu wobec osób z zaburzeniami stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.
Minister Zdrowia zapewnił ponadto, że na bieżąco analizuje działalność Ośrodka i rozważa ewentualne zmiany mające na celu prawidłową realizację jego zadań.