Wystąpienie do Ministra Środowiska w sprawie ujednolicenia systemu poszukiwań osób zaginionych z dnia 2016-02-25.
Wystąpienie do Ministra Środowiska w sprawie ujednolicenia systemu poszukiwań osób zaginionych.
Rzecznik Praw Obywatelskich w wystąpieniu do Ministra Środowiska sygnalizuje kwestie dotyczące szkoleń i statusu psów ratowniczych. W wystąpieniu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji postuluje natomiast ujednolicenie zasad rejestracji oraz finansowania i współpracy grup poszukiwawczo-ratowniczych, a także zasad certyfikacji psów ratowniczych. Postulowane zmiany przepisów powinny usprawnić działania poszukiwawczo-ratownicze.
System certyfikacji zespołów ratowniczych pracujących z psami, decydujący o dopuszczeniu do udziału w akcjach ratowniczych, różni się w zależności od organizacji. Ze względu na zasadę jednolitego i spójnego dowodzenia podczas akcji poszukiwawczych wskazane byłoby ujednolicenie zasad dopuszczania psów ratowniczych do poszczególnych stopni egzaminów.
Rozwój umiejętności w ochotniczych organizacjach ratowniczych należałoby oprzeć na ścisłej współpracy ze służbami państwowymi powołanymi do niesienia pomocy. Podmiotem odpowiedzialnym za opracowanie zasad jednolitej certyfikacji oraz prowadzenie spisu wszystkich grup poszukiwawczo-ratowniczych powinno być Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, natomiast Państwowa Straż Pożarna przeprowadzałby egzaminy dla organizacji mundurowych i cywilnych.
System poszukiwania osób zaginionych powinien opierać się na kilku sposobach finansowania: centralnego np. poprzez MSWiA oraz pozyskiwania funduszy z programów operacyjnych lub grantów. Grupy poszukiwawczo ratownicze powinny współpracować z samorządem terytorialnym (włączenie powiatowych centrów zarządzania kryzysowego w działania poszukiwawcze na otwartym terenie).
Obowiązujące przepisy nie pozwalają na sprawne przeprowadzanie szkoleń i działań zespołów poszukiwawczych z psami ratowniczymi. Psy szkolone są bez kagańca, a od pewnego stopnia zaawansowania, również bez użycia linki treningowej. Pies ratowniczy przeszukuje sektory odbiegając od przewodnika na duże odległości. Tymczasem przepisy kodeksu wykroczeń zakazują przebywania psów luzem na terenach leśnych, z wyjątkiem psów myśliwskich. Ustawowe uregulowanie kwestii szkolenia psów wykorzystywanych do celów ratowniczych, a także w poszukiwaniach osób zaginionych, usunęłoby istniejące obecnie wątpliwości. Rzecznik postuluje także określenie w ustawie statusu psa pracującego (w tym ratowniczego, patrolowo-tropiącego), co miałoby znaczenie np. w sytuacji czynnej napaści wobec psa, a ponadto zagwarantowanie w przepisach należytej opieki dla psa po zakończeniu służby.
Co do zasady, obowiązuje zakaz puszczania psów luzem w lesie. Istnieją jednak pewne wyjątki. Zgodnie z ustawą Prawo łowieckie wyjątek stanowią polowania i odłowy, sprawdziany pracy psów myśliwskich, a także szkolenia tych psów organizowane przez Polski Związek Łowiecki.
Kolejnym wyjątkiem jest możliwość szkolenia psów ratowniczych na terenach parków narodowych wynikająca z ustawy o ochronie przyrody, która stanowi, że organizowanie i prowadzenie szkoleń ratowników górskich i psów ratowniczych, w tym psów lawinowych, na obszarze parku narodowego poza terenami udostępnionymi, przez podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa górskiego na danym obszarze, jest dozwolone po uzgodnieniu z dyrektorem parku narodowego.
Minister podkreślił, że w przypadku, w którym istnieje zagrożenie życia ludzkiego, działania grup poszukiwawczych z psami ratowniczymi mogą być realizowane zarówno w lasach, jak i na terenie parków narodowych bez konieczności uzyskiwania jakichkolwiek zezwoleń dotyczących odstępstw od obowiązujących zakazów. Wynika to z przepisu art. 26 ust. 1 kodeksu karnego stanowiącego, że nie popełnia przestępstwa, kto działa w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącego jakiemukolwiek dobru chronionemu prawem, jeżeli niebezpieczeństwa nie można inaczej uniknąć, a dobro poświęcone przedstawia wartość niższą od dobra ratowanego.