Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zwrotu kosztów obrony w sprawach z oskarżenia publicznego z dnia 2016-03-09.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie zwrotu kosztów obrony w sprawach z oskarżenia publicznego.
Rzecznik Praw Obywatelskich ponownie wskazał na potrzebę wprowadzenia mechanizmu, który pozwoliłby sądom na urealnienie zwrotu kosztów za czynności obrońców w skomplikowanych i długotrwałych sprawach z oskarżenia publicznego, w razie uniewinnienia oskarżonego lub umorzenia przeciwko niemu postępowania. Minimalne stawki za czynności obrońcy w postępowaniu karnym, przyjęte w rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz w sprawie opłat za czynności radców prawnych, mimo ich podwyższenia nadal nie stanowią dostatecznego zabezpieczenia prawa do obrony w sprawach o nadzwyczajnym charakterze. W takich sprawach to często obywatel, a nie strona przegrywająca, czyli Skarb Państwa, pokrywa w zasadniczej części koszty obrony. Zdaniem Rzecznika jest to niezgodne ze standardami konstytucyjnymi. Dlatego Rzecznik postuluje zmianę rozporządzeń w sposób, który wzmocni konstytucyjnie zagwarantowane każdemu prawo do obrony.
Ponownie stwierdził, że sposób ustalania wysokości kosztów zastępstwa procesowego, wprowadzony rozporządzeniami Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r.: w sprawie opłat za czynności adwokatów i w sprawie opłat za czynności radców prawnych, w powiązaniu z wysokością nowych stawek minimalnych, pozwala na ustalenie przez sąd wysokości przyznawanych kosztów obrony nie tylko w sprawach typowych, o przeciętnym stopniu skomplikowania i czasie trwania, ale także w tych o największym stopniu trudności, wielowątkowych, trwających wiele lat i wymagających od obrońcy maksymalnego zaangażowania i nakładu pracy.
Obowiązujące regulacje umożliwiają – zdaniem Podsekretarza Stanu – uzyskanie zwrotu kosztów obrony w wysokości urealnionej i maksymalnie zbliżonej do wynagrodzenia pełnomocnika określonego według relacji rynkowych. Tym samym eliminują ryzyko naruszenia prawa do obrony z powodu nienależytej rekompensaty poniesionych kosztów ustanowienia obrońcy z wyboru.
W odpowiedzi wskazano ponadto, że ograniczenie polegające na ustaleniu opłaty wyższej niż stawka minimalna, jednakże nieprzekraczającej sześciokrotności tej stawki wynika wprost z przepisów ustawy – Prawo o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych. Rozwinięcie tej regulacji w rozporządzeniach Ministra Sprawiedliwości ma jedynie na celu prawidłowe wykonanie upoważnień ustawowych.