Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Pełnomocnika Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania w sprawie zwiększenia udziału kobiet w życiu publicznym.

Udział kobiet w życiu publicznym jest wciąż niewielki, mimo znaczących pozytywnych przykładów. Zbyt mało kobiet zasiada w Sejmie, a także w Senacie. Kobiety stanowią zaledwie 1/4 wszystkich radnych. Od lat zauważalny jest także niewielki odsetek kobiet wśród wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Potrzebne są działania informacyjne o podstawowych zasadach systemu wyborczego, a także zmiany w prawie wyborczym, które pozwolą na urzeczywistnienie zasady równości płci.

Obecnie w wyborach proporcjonalnych (do Sejmu RP, Parlamentu Europejskiego, rad powiatów, sejmików województw) na każdej liście wyborczej zgłaszanej przez komitet wyborczy nie może zostać umieszczonych mniej niż 35% przedstawicieli każdej płci. Wprowadzony mechanizm kwotowy ma jednak ograniczoną skuteczność.

Nie wprowadzono równocześnie obowiązku naprzemiennego umieszczania na listach wyborczych kandydatek i kandydatów (tzw. suwak). Wprowadzenie tego rozwiązania byłoby szczególnie istotne w Polsce, ponieważ wyborcy często głosują na kandydatów z początkowych miejsc listy. Zastosowanie mechanizmu kwotowego wpłynęło na zwiększenie liczby kandydatek na posłanki, jednak były one umieszczane na dalszych miejscach list. Należałoby także określić sposoby likwidowania barier w kandydowaniu kobiet w wyborach do Senatu RP, odbywających się w systemie wyborczym większościowym.Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się o przekazanie informacji na temat planowanych działań Pełnomocnika Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania w celu zwiększenia udziału kobiet w życiu publicznym.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Pełnomocnik Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania w piśmie z 13 maja 2016 r. stwierdził, że wprowadzenie do Kodeksu wyborczego zasady „suwaka” na listach wyborczych mogłoby budzić poważne wątpliwości co do zgodności z Konstytucją. Fundamentalne znaczenie na gruncie Konstytucji ma zasada równości. Wszelkie ograniczenia tej zasady, które nie wynikają z dążenia do osiągnięcia faktycznej równości społecznej, są niedopuszczalne. Wprowadzenie do powszechnie obowiązujących przepisów prawa zasady „suwaka” miałoby – zdaniem Pełnomocnika Rządu - charakter dyskryminujący, promowałoby jednych kandydatów kosztem innych, dyskryminując lepiej wykwalifikowanych, którzy mogą zostać odrzuceni. Stanowiłoby także zaprzeczenie zasady sprawiedliwości społecznej poprzez faworyzowanie podmiotów ze względu na posiadanie danej cechy indywidualnej (płci), która nie ma charakteru istotnego w ubieganiu się o mandat posła czy senatora.Pełnomocnik Rządu podkreślił, że system kwotowy, obowiązujący od 2011 roku, przyczynił się do znaczącego wzrostu odsetka kandydujących kobiet, ale jednocześnie tylko nieznacznie wpłynął na wzrost liczby kobiet w Sejmie. Niższy wskaźnik reprezentacji kobiet w porównaniu do mężczyzn nie jest wynikiem nierównych szans i dyskryminacji, ale może wynikać z uwarunkowań kulturowych. Konieczna jest więc zmiana mentalności społeczeństwa. Pełnomocnik Rządu ds. Społeczeństwa Obywatelskiego i Równego Traktowania poparł postulat Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący działań edukacyjnych na temat zasad systemu wyborczego.