Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Środowiska w sprawie prawa obywateli do uzyskania informacji o środowisku.

Obywatele powinni mieć zapewnioną możliwość społecznej kontroli działań organów ochrony środowiska. Bez dostępu do aktualnych informacji o środowisku nie może być mowy o rzeczywistym udziale organizacji społecznych zajmujących się ochroną przyrody w postępowaniach administracyjnych lub przedstawianiu opinii „przyjaciela sądu”.

Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko zakłada nie tylko możliwość uzyskania informacji na wniosek, ale także zawiera szeroki katalog informacji, które powinny być udostępniane z urzędu. Przepisy tej ustawy przewidują wymóg tworzenia wykazów danych o dokumentach zawierających informacje o środowisku, udostępnianych w Biuletynie Informacji Publicznej.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich praktyka funkcjonowania tych wykazów wymaga zmiany, z uwagi na liczne uchybienia, które ograniczają prawo obywateli do uzyskiwania informacji. Wykazy prowadzone przez poszczególne organy nie są publikowane bezpośrednio na stronach Biuletynu Informacji Publicznej, ale na portalu ekoportal.gov.pl prowadzonym przez Ministerstwo Środowiska. Informacje umieszczane są z dużym opóźnieniem, co w praktyce uniemożliwia skuteczną interwencję organizacji społecznych zajmujących się ochroną przyrody. W szczególności dotyczy to publikowania danych o wnioskach na wydanie zezwolenia i decyzjach zezwalających na usunięcie drzew i krzewów.

Rzecznik podkreślił w wystąpieniu, że prawo obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej, a także szczególna forma tego prawa, jakim jest prawo do informacji o stanie i ochronie środowiska, wynika wprost z Konstytucji RP oraz Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Znaczenie prawa do informacji podkreślane jest zarówno w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, jak Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska w odpowiedzi z 15 kwietnia 2016 r. wskazał, że ustawa z 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, wprowadziła instytucję publicznie dostępnych wykazów danych o dokumentach, zawierających informacje o środowisku i jego ochronie. Wszystkie organy administracji obowiązane są do prowadzenia publicznie dostępnych wykazów danych w formie elektronicznej. Tak prowadzone wykazy mają być udostępniane – zgodnie z postanowieniami ustawy - w Biuletynie Informacji Publicznej.
W odpowiedzi poinformowano również, że w ocenie Ministra Środowiska praktyka umieszczania odnośników do narzędzia administrowanego przez Ministerstwo Środowiska (ekoportal.gov.pl) na stronach BIP organów administracji publicznej wydaje się akceptowalna i wystarczająca.
Odnosząc się do kwestii terminowości publikowania danych o dokumentach w wykazach, Podsekretarz Stanu zapewnił, że dostrzeżono problem zamieszczania danych po długim czasie od ich wytworzenia. Przyjęte rozwiązania prawne pozwolą na zapewnienie terminowego ukazywania się informacji.
W celu umożliwienia obywatelom społecznej kontroli działań organów władzy publicznej poprzez zapewnienie rzeczywistego dostępu do aktualnych informacji o stanie środowiska, do ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku wprowadzono zapis, zgodnie z którym, dane o dokumentach są zamieszczane w publicznie dostępnych wykazach w terminie 14 dni od dnia wytworzenia dokumentów albo przekazania ich władzom publicznym właściwym do ich udostępnienia. Regulacja ta wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2017 r.