Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zakazu zrzeszania się pracowników i prokuratorów IPN w związkach zawodowych z dnia 2016-04-18.
Wniosek do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie zakazu zrzeszania się pracowników i prokuratorów IPN w związkach zawodowych.
Rzecznik Praw Obywatelskich zakwestionował we wniosku do Trybunału Konstytucyjnego przepis ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zakazujący prokuratorom i pracownikom IPN zrzeszania się w związkach zawodowych.
Zgodnie z ustawą o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, Prezes Instytutu Pamięci Narodowej nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani prowadzić działalności publicznej niedającej się pogodzić z godnością jego urzędu. Warunki te powinni spełniać również prokuratorzy i pracownicy IPN. Ustawa o IPN wprowadza więc istotne odstępstwo od ogólnych reguł dotyczących prawa zrzeszania się w związkach zawodowych prokuratorów oraz pracowników zatrudnionych w urzędach państwowych.
Ustawa Prawo o prokuraturze stanowi, że prokurator może działać w organizacjach zrzeszających prokuratorów. Oznacza to, że może działać w związkach zawodowych zrzeszających prokuratorów lub pracowników prokuratury. Prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w IPN określa ustawa o pracownikach urzędów państwowych. Żaden przepis tej ustawy nie zakazuje zrzeszania się tych pracowników w związkach zawodowych.
Wolność tworzenia i działania związków zawodowych należy do zasad ustrojowych i została określona w art. 12 Konstytucji RP. Z art. 59 ust. 1 Konstytucji wynika natomiast, że zapewnia się wolność zrzeszania się w związkach zawodowych. Wolność ta może podlegać ograniczeniom, jednak muszą one spełniać warunki określone w Konstytucji. W szczególności powinny być dopuszczalne przez umowy międzynarodowe, którymi Polska jest związana.
Sam fakt posiadania statusu pracownika lub prokuratora IPN wyłącza możliwość przynależności do związku zawodowego. Wyłącznie to ma charakter arbitralny i dyskryminujący. Nie spełnia warunków określonych w art. 31 ust. 3 Konstytucji, zgodnie z którym ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Wprowadzone rozwiązanie jest niezgodne z tym zakazem.