Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie ubezpieczenia kuratorów społecznych.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwracają się przedstawiciele środowiska kuratorów sądowych z postulatem objęcia ochroną ubezpieczeniową kuratorów społecznych, zwłaszcza od skutków następstw wypadków przy wykonywaniu powierzonych im zadań. Możliwości takiej nie przewidują obowiązujące przepisy. Rzecznik skierował w tej sprawie wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości, prosząc o przedstawienie stanowiska.

Kuratorzy sądowi, zarówno zawodowi, jak i społeczni, wykonują zadania o charakterze wychowawczo-resocjalizacyjnym, diagnostycznym, profilaktycznym i kontrolnym w środowisku swoich podopiecznych, również na terenie zakładów karnych, placówek opiekuńczo-wychowawczych oraz leczniczo-rehabilitacyjnych. O znaczeniu roli kuratorów społecznych świadczy nadanie im statusu funkcjonariuszy publicznych, na podstawie przepisów kodeksu karnego.

Kuratorom społecznym nie przysługują natomiast uprawnienia, z których korzystają kuratorzy zawodowi pełniący swoje funkcje na podstawie stosunku pracy, mimo że zakres ich obowiązków jest praktycznie identyczny. Ryczałt wypłacany kuratorom społecznym ma wyłącznie na celu zrekompensowanie wydatków poniesionych w związku ze sprawowaniem dozoru lub nadzoru. Rzecznik wskazuje również na regulację zawartą w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, umożliwiającą objęcie ubezpieczeniem wolontariuszy, którzy – podobnie jak kuratorzy społeczni - wykonują powierzone im zadania bez wynagrodzenia. Stąd, postulat nowelizacji przepisów i objęcie kuratorów społecznych ochroną ubezpieczeniową – w ocenie Rzecznika – zasługuje na uwagę.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 23 maja 2016 r. zapewnił, że problem zagwarantowania społecznym kuratorom sądowym w przepisach ustawowych ubezpieczenia jest stale analizowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Ministerstwo otrzymuje sygnały o potrzebie wprowadzenia takich uregulowań m.in. od prezesów sądów okręgowych, którzy informują resort o zdarzeniach z udziałem kuratorów sądowych zagrażających ich zdrowiu lub życiu.
W obecnej sytuacji finansowej, mając w szczególności na uwadze zalecaną przez Ministerstwo Finansów ostrożność w planowaniu obciążeń dla budżetu państwa, wprowadzenie postulowanych zmian będzie utrudnione. Istnieje jednak możliwość doraźnego rozwiązania problemu ubezpieczenia społecznych kuratorów sądowych poprzez dobrowolne ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków i odpowiedzialności cywilnej, do czasu zmiany obowiązujących przepisów.
Kuratorowi społecznemu przysługuje za sprawowanie jednego dozoru lub nadzoru ryczałt tytułem zwrotu ponoszonych kosztów, ustalany i przyznawany przez prezesa sądu rejonowego na wniosek kierownika zespołu. Wysokość ryczałtu kształtuje się w granicach kwoty od 37,48 zł do 74,95 zł. W konsekwencji społeczny kurator sądowy może pokrywać z ryczałtu wszystkie wydatki związane z wykonywaniem powierzonej funkcji, w tym koszty indywidualnego ubezpieczenia w zakresie niezbędnym do zapewnienia ochrony od następstw nieszczęśliwych wypadków czy odpowiedzialności cywilnej.
Jednocześnie Minister Sprawiedliwości podejmie niezbędne działania, aby zapewnić w przyszłym roku budżetowym wystarczające środki na kuratelę społeczną, tak aby do czasu zmiany przepisów ryczałty były wypłacane kuratorom społecznym terminowo, w wysokości, która pozwoli na pokrycie indywidualnego ubezpieczenia.