Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przeciwdziałania mowie nienawiści i innym aktom nietolerancji z dnia 2016-04-25.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przeciwdziałania mowie nienawiści i innym aktom nietolerancji.
Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministra Cyfryzacji z pytaniem o dalszą działalność Rady do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji, działającej przy Ministerstwie Cyfryzacji. Jak podkreślił Rzecznik, funkcjonowanie platformy umożliwiającej koordynację pracy instytucji działających na rzecz przeciwdziałania mowie nienawiści i innym aktom nietolerancji jest potrzebne szczególnie w dobie aktualnego kryzysu migracyjnego i rosnącej w społeczeństwie fali niechęci czy wręcz wrogości wobec osób lub grup o różnym pochodzeniu narodowym bądź etnicznym czy wyznawców różnych religii. Obecna sytuacja – w ocenie Rzecznika – nakłada na organy państwowe obowiązek podjęcia stanowczych działań zaradczych, polegających na promowaniu postaw szacunku i wiedzy o różnorodności współczesnego świata, jak i wypracowaniu skutecznych narzędzi reakcji w przypadku wystąpienia mowy nienawiści czy innych przestępstw popełnianych z nienawiści.
W wystąpieniu Rzecznik odwołuje się do zaleceń opublikowanych w dniu 21 marca 2016 r. w rekomendacji Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji na temat zwalczania mowy nienawiści (ECRI (2016) 15 z 8 grudnia 2015 r.). Dokument ten wskazuje na potrzebę zapewnienia właściwej koordynacji i współpracy organów władzy publicznej oraz ich współdziałania z innymi instytucjami państwowymi, jak w szczególności organami ścigania czy krajowymi instytucjami praw człowieka i organizacjami pozarządowymi.
Tego rodzaju platformą współpracy pozostawała Rada do spraw Przeciwdziałania Dyskryminacji Rasowej, Ksenofobii i związanej z nimi Nietolerancji, utworzona zarządzeniem Prezesa Rady Ministrów w 2013 roku i działająca przy Ministerstwie Cyfryzacji. Polska wskazywała powołanie i działalność Rady jako swoje istotne osiągnięcie w wielu sprawozdaniach z wykonywania poszczególnych konwencji międzynarodowych, co zostało pozytywnie odnotowane m.in. w uwagach końcowych do sprawozdań Polski przez Komitet Przeciwko Torturom czy Komitet do spraw Likwidacji Dyskryminacji Rasowej. Z informacji docierających do Rzecznika Praw Obywatelskich wynika jednak, że Rada – w jej dotychczasowym kształcie – ma zostać zlikwidowana. Rzecznik wyraził nadzieję, że podejmowane działania mają na celu zmianę dotychczasowej formuły organizacyjnej tego organu, a nie jego rozwiązanie.
Zakres prowadzonego monitoringu obejmuje informacje o wszczętych i zakończonych postępowaniach karnych, zgłoszenia pochodzące od organizacji pozarządowych, podmiotów indywidualnych, a także pochodzące z informacji ujawnionych w artykułach prasowych oraz raportach i opracowaniach sporządzanych przez organizacje pozarządowe. Monitorowaniu podlega sposób rozpatrywania tych przypadków przez organy ścigania i wymiar sprawiedliwości od momentu zaistnienia
zdarzenia do momentu zakończenia działań przez właściwe podmioty.
Zgromadzone informacje są analizowane i wykorzystywane m.in. przy sporządzaniu sprawozdań z realizacji przez Polskę międzynarodowych zobowiązań oraz planowaniu dalszych działań w zakresie zwalczania przestępstw motywowanych uprzedzeniami.
W 2015 r. objęto monitoringiem 953 zdarzenia, które mogły mieć charakter przestępstw z nienawiści, z czego 470 (49,3%) stanowiło mowę nienawiści w internecie. Monitoringiem objęta jest również znaczna część zdarzeń wskazanych w wystąpieniu Rzecznika oraz podjęte w związku z tymi zdarzeniami działania Policji (postępowania przygotowawcze). Sekretarz Stanu w MSWiA wskazał również, że każde postępowanie przygotowawcze dotyczące przestępstw z nienawiści prowadzone jest pod nadzorem prokuratora.
Jednocześnie podejmowane są działania mające na celu zachęcenie ofiar i świadków przestępstw z nienawiści do zgłaszania zaistniałych zdarzeń na Policję. W 2015 r. MSWiA zakończyło realizację projektu „Imigranci wobec przestępstw z nienawiści – czyli jak skutecznie dochodzić swoich praw”, dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej. W ramach tego projektu przeprowadzona została kampania informacyjna skierowana do cudzoziemców, mająca zasięg ogólnokrajowy. Celem kampanii było przekazanie wiedzy na temat obowiązującego w Polsce prawa w zakresie problematyki przestępstw z nienawiści, a także zachęcenie cudzoziemców do zgłaszania przestępstw z nienawiści.