Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Wiceprezesa Rady Ministrów Ministra Rozwoju w sprawie utworzenia centralnego rejestru dłużników alimentacyjnych.

Podczas 3. posiedzenia Zespołu do Spraw Alimentów – wspólnej inicjatywy Rzecznika Praw Obywatelskich i Rzecznika Praw Dziecka na rzecz zabezpieczenia interesów osób uprawnionych do pobierania świadczeń alimentacyjnych – została przedstawiona propozycja mająca na celu zwiększenie efektywności egzekucji świadczeń alimentacyjnych dla dzieci. Przedstawiciele Krajowej Rady Komorniczej, odwołując się do projektu z 18 czerwca 2015 r. wnioskowanej przez Ministerstwo Gospodarki nowelizacji ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych, zaprezentowali koncepcję utworzenia centralnego rejestru dłużników alimentacyjnych. Do spisu trafiałyby dane osób, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, w przypadku bezskuteczności egzekucji należności. Rejestr mógłby opierać się także na danych z rejestru dłużników niewypłacalnych i biur informacji gospodarczej oraz automatycznie udostępnianych przez komorników sądowych dzięki aplikacji Komornik SQL-VAT lub Kancelaria Komornika-VAT. Jednocześnie wykaz zapewniałby stały dostęp do informacji o dłużnikach alimentacyjnych dla wszystkich kancelarii komorniczych oraz dla innych podmiotów uprawnionych. Obecnie na podstawie ustawy z 7 września 2007 r. o pomocy osobom uprawnionym do alimentów dane o zobowiązaniach dłużnika, wynikających z tytułu świadczeń z funduszu alimentacyjnego, zostają przekazane do biura informacji gospodarczej, jeśli zaległości w płatnościach wynoszą ponad 6 miesięcy. Równocześnie Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym, umożliwiają wpisanie na wniosek komornika działającego z urzędu do rejestru dłużników niewypłacalnych w KRS osób, których zaległości wynoszą ponad pół roku. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego jest dokonywany niezależnie od tego, czy dłużnik został ujawniony w biurze informacji gospodarczej. Rzecznik wskazuje, że zarówno biura informacji gospodarczej, jak i rejestr dłużników niewypłacalnych pełnią funkcję ewidencyjną i informacyjną. Zostały powołane w celu poprawy bezpieczeństwa obrotu gospodarczego i ułatwiają ocenę ryzyka kontraktowania przez ujawnianie dłużników, którzy nie zasługują na zaufanie. Nie stanowią jednak dla wierzycieli alimentacyjnych realnego i skutecznego wsparcia w odzyskaniu zaległych należności. Prezentowana na wstępie koncepcja centralnego rejestru dłużników alimentacyjnych wypełnia tę lukę. Ponadto poprzez szybką aktualizację danych poprawiłaby skuteczność egzekucji komorniczych i dałaby sprawne narzędzie przeciwko dłużnikom działającym w złej wierze. Rzecznik zwrócił się o analizę przedstawionego zagadnienia i możliwości podjęcia stosownej inicjatywy legislacyjnej.