Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie dostępu pacjentek rodzących do znieczulenia farmakologicznego z dnia 2016-09-26.
Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie dostępu pacjentek rodzących do znieczulenia farmakologicznego
Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają skargi dotyczące ograniczonego dostępu kobiet rodzących do znieczulenia okołooponowego. Z danych statystycznych udostępnionych Rzecznikowi przez oddziały wojewódzkie NFZ wynika, że pomiędzy szpitalami występują znaczne dysproporcje w zapewnianiu tego świadczenia medycznego pacjentkom. Najgorzej sytuacja przedstawia się w województwie lubuskim, gdzie od lipca do listopada 2015 r. na 2 265 porodów wykonano zaledwie osiem znieczuleń, oraz w szpitalach powiatowych na I poziomie referencyjnym.
Zdaniem Rzecznika jest to spowodowane niedostateczną liczbą lekarzy anestezjologów zatrudnionych w szpitalach. Mimo złagodzenia przez Fundusz w lipcu 2015 r. zasad udzielania znieczulenia do porodu pacjentki nie mają do tego świadczenia równego dostępu i są pozbawione możliwości łagodzenia bólu.
Powyższe ustalenia potwierdzają wyniki kontroli NIK, której przedmiotem była opieka okołoporodowa na oddziałach położniczych. W większości placówek nie zwiększono liczby personelu medycznego do poziomu wymaganego przez NFZ i adekwatnej w stosunku do potrzeb. Stwarzało to realne zagrożenie dla pacjentek, w przypadku gdy należało wykonać zabieg wymagający szybkiej interwencji np. cesarskie cięcie. W takiej sytuacji realizowanie prawa pacjentek do znieczulenia okołoporodowego również jest bardzo ograniczone.
Niepodanie kobiecie rodzącej leków łagodzących ból, mimo że jest to prawnie gwarantowane, świadczy o naruszeniu praw pacjenta do poszanowania jego godności i intymności oraz prawa do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej. Prawo pacjenta do łagodzenia bólu jest nierozerwalnie związane z jego poczuciem godności. Zmuszanie zaś ciężarnej do urodzenia dziecka bez znieczulenia, gdy nie ma ku temu przeciwwskazań zdrowotnych, może zostać uznane za przejaw nieludzkiego i poniżającego traktowania, w szczególności w świetle art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wartości.
Rzecznik zwraca uwagę, że kobiety ciężarne i rodzące są grupą szczególnie narażoną na opresyjne traktowanie i łamanie praw człowieka. W ramach społecznego audytu oddziałów porodowych w województwie małopolskim przygotowanym przez Stowarzyszenie „Obywatel Mama” przeprowadzono wśród pacjentek 4 tys. ankiet. Wyniki okazały się niepokojące. Kobiety są zaskoczone posiadaniem jakichkolwiek praw na oddziałach porodowych. Brak świadomości ciężarnych i rodzących pacjentek o posiadaniu określonych uprawnień i możliwości ich egzekwowania może przekładać się na częstotliwość i ryzyko ich naruszania. Kobieta nieświadoma swoich praw nie będzie żądała ich przestrzegania. Odpowiedzialność za realizację praw pacjentek powinna więc spoczywać na podmiotach wykonujących określone usługi.
Rzecznik zwrócił się do Ministra Zdrowia z prośbą o informacje, jakie działania zamierza podjąć jego resort w tej sprawie.