Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Edukacji Narodowej w sprawie procedury przeprowadzania ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego

W kolejnym wystąpieniu Rzecznik przedstawił, że w jego ocenie wyjątkiem od zasady zdawania przedmiotów dodatkowych na poziomie rozszerzonym powinien być egzamin z języka obcego. Obecna forma egzaminu może prowadzić do sytuacji, w której maturzysta zmuszony jest do zdawania języka, w nauce którego jest mniej zaawansowany, jako przedmiotu obowiązkowego, od którego uzależniony jest pozytywny wynik całego egzaminu maturalnego. Wiąże się to również z koniecznością podejścia do egzaminu ustnego, która nie dotyczy egzaminu z języka obcego jako przedmiotu dodatkowego. Taka sytuacja może zniechęcać uczniów do deklarowania języków obcych jako przedmiotów dodatkowych.

Zdaniem Rzecznika należałoby rozważyć, czy ustny egzamin z języka polskiego nie powinien składać się z większej ilości zadań, które stworzyłyby uczniowi możliwość pełniejszego wykazania się zdobytą wiedzą. Ponadto zasadne byłoby zawarcie w Informacji o sposobie organizacji i przeprowadzenia egzaminu maturalnego (…), która jest źródłem praktyk egzaminacyjnych odpowiednich zapisów dotyczących przekazywania maturzystom kompleksowej informacji o uzyskanej przez nich liczbie punktów obejmującej także punkty cząstkowe. Ustawa z 23 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw wprowadza możliwość odwołania się od pisemnego wyniku matury do Kolegium Arbitrażu Egzaminacyjnego. W ocenie Rzecznika brak jest powodów wyłączenia możliwości odwołania się w przypadku egzaminów ustnych. W związku z powyższym Rzecznik ponownie zwrócił się o zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej w piśmie z 20 lutego 2017 r. zapewniła, że obowiązujące zasady przeprowadzania egzaminu maturalnego zapewniają jednakowe szanse każdemu zdającemu. W trakcie egzaminu maturalnego na poziomie podstawowym zdawane są wyłącznie przedmioty obowiązkowe. Wyniki tej części – jednakowej dla wszystkich zdających – stanowią o zdaniu albo niezdaniu egzaminu maturalnego. Część obowiązkowa obejmuje również jednakowy dla wszystkich zdających egzamin z wybranego języka obcego. Druga część egzaminu maturalnego z wybranych przez zdającego przedmiotów dodatkowych przeprowadzana jest wyłącznie na poziomie rozszerzonym, ponieważ wynik z przedmiotu dodatkowego jest wskaźnikiem konkurencyjności podczas rekrutacji do szkół wyższych. Wyniki, jakie osiągną zdający, stanowią podstawowe kryterium w procesie rekrutacji na studia wyższe. Absolwent ma swobodę w dokonywaniu wyboru rodzaju i liczby zdawanych przedmiotów dodatkowych. Sekretarz Stanu wyjaśniła też, że w polskim systemem edukacji zapewnia się uczniowi w szkole ponadgimnazjalnej kontynuację nauki języka obcego nowożytnego nauczanego na wcześniejszych etapach edukacyjnych. Po dwunastu latach nauki można zatem oczekiwać od ucznia znajomości jednego z języków obcych na poziomie rozszerzonym, co zakłada podstawa programowa kształcenia ogólnego Odnosząc się do kwestii dotyczących egzaminu ustnego z języka polskiego Sekretarz Stanu poinformowała, że przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty stanowią, iż egzamin maturalny jest przeprowadzany na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego oraz sprawdza, w jakim stopniu absolwent spełnia te wymagania. Wśród tych wymagań wskazano jako obowiązujące: umiejętności analizy i interpretacji tekstów kultury, dostrzegania w tych tekstach wartości narodowych i uniwersalnych, a ponadto wykazania się umiejętnością konfrontowania tekstu literackiego z innymi tekstami kultury, np. plastycznymi, teatralnymi, filmowymi. Możliwość udostępniania protokołów z egzaminu ustnego wynika z przepisów prawa i MEN nie widzi przeciwwskazań, aby zdającemu takiej informacji udzielić.