Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezapewnienia pokrzywdzonemu możliwości wzięcia udziału w posiedzeniach sądu, dotyczącym wydania wyroku nakazowego przed rozprawą (SK 21/16) z dnia 2016-09-07.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezapewnienia pokrzywdzonemu możliwości wzięcia udziału w posiedzeniach sądu, dotyczącym wydania wyroku nakazowego przed rozprawą (SK 21/16).
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, nie ulega wątpliwości, że rozpoznawanie na posiedzeniu niejawnym kwestii zakończenia postępowania karnego poprzez wydanie wyroku nakazowego jest sprawą w rozumieniu Konstytucji, w której należytą ochronę powinny mieć interesy osoby pokrzywdzonej.
Strony postępowania otrzymują odpis wyroku nakazowego i mogą wnieść od niego sprzeciw, pokrzywdzony ma taką możliwość tylko wtedy gdy zgłosi swój udział w postępowaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Jednocześnie przepisy dopuszczają zakończenie sprawy bez informowania o tym pokrzywdzonego uniemożliwiając mu tym samym zakwestionowanie wyroku nakazowego. Tak ukształtowane przepisy powodują, w odniesieniu do pokrzywdzonego, że przyznanie mu uprawnienia do występowania w charakterze strony w postępowaniu nakazowym staje się pozorne. Przepisy procedury karnej powinny być ukształtowane w ten sposób, aby umożliwiały pokrzywdzonemu skuteczne wykonywanie swoich uprawnień. Uchybienie temu obowiązkowi narusza zasadę sprawiedliwości proceduralnej wynikającą z art. 45 ust. 1 i art. 2 Konstytucji.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego w niniejszej sprawie zachodzi konieczność umorzenia postępowania z uwagi na niedopuszczalność wydania wyroku. Zdaniem Trybunału skarżący nie kwestionuje treści normatywnej zaskarżonego przepisu, a jego niekompletność z punktu widzenia ochrony praw pokrzywdzonego w toku postępowania karnego, po wydaniu postanowienia o skierowaniu spraw na posiedzenie celem wydania wyroku nakazowego. Według skarżącego pokrzywdzony powinien zostać zawiadomiony i pouczony o możliwości zakończenia sprawy bez przeprowadzenia rozprawy i możliwości wcześniejszego złożenia oświadczenia o chęci działania w charakterze oskarżyciela posiłkowego. Zdaniem Trybunału skarżący próbuje doprowadzić w trybie skargi konstytucyjnej do wykreowania mechanizmu prawnego, który w pełniejszy sposób realizowałby jego interesy, co jednak pozostaje poza kompetencjami Trybunału. W przypadku postępowania nakazowego dochodzi do skazania oskarżonego, co z punku widzenia interesu pokrzywdzonego realizuje cel postępowania.