Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie ratyfikacji III Protokołu fakultatywnego do Konwencji o Prawach Dziecka.

Do Biura Rzecznika wpłynęło wiele skarg dotyczących ratyfikacji III Protokołu fakultatywnego do Konwencji o Prawach Dziecka w sprawie procedury składania zawiadomień, przyjętego przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku 19 grudnia 2011 r. Mimo podpisania dokumentu przez Polskę 30 września 2013 r., dotychczas nie został on ratyfikowany.

W obowiązującym stanie prawnym jedynym organem, który może nadzorować przestrzeganie Konwencji o Prawach Dziecka jest Komitet Praw Dziecka, a jego uprawnienia zostały zawarte w Protokole, który nie został ratyfikowany przez Polskę. Rzecznik sygnalizował już brak ratyfikacji Protokołu w wydanej w 2013 r. publikacji „Polska mapa międzynarodowych konwencji praw człowieka”. Skierował również stosowne pisma do Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów oraz Ministra Spraw Zagranicznych. Z korespondencji będącej odpowiedzią na powyższe wystąpienia wynikało, że nie zostały podjęte żadne działania mające na celu ratyfikację Protokołu, a analizy w tej sprawie miały być rozpoczęte w III kwartale 2014 r. Z prośbą o interwencję do Ministra Pracy i Polityki Społecznej występował również Rzecznik Praw Dziecka.

Rzecznik zwrócił się do Minister o przedstawienie aktualnego stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w piśmie z 16 grudnia 2016 r. poinformowała, że Polska nie planuje przystąpienia do III Protokołu fakultatywnego do Konwencji o prawach dziecka. Minister przypomniała, że z podpisania oraz ratyfikacji konwencji nie wynika obowiązek prawny ani polityczny związania się z protokołem. Polska podpisała protokół w 2013 r. W toku prowadzonych przez Ministerstwo Edukacji Narodowej prac nad wnioskiem o wyrażenie zgody na podpisanie protokołu podnoszone były obawy co do skutków, jakie mogą wyniknąć z zaleceń Komitetu praw dziecka zmierzających do zmiany prawa polskiego lub polityki oraz kosztów z tym związanych. Zauważalna jest np. zasadnicza rozbieżność decyzji komitetu i polskich sądów w kwestii możliwości powoływania przez osoby indywidualne postanowień umów międzynarodowych dotyczących praw społecznych jako podstawy skarg. Ponadto rozbieżności między zgłoszonymi przez Polskę w momencie ratyfikowania konwencji deklaracjami, orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego oraz polityką państwa a interpretacją konwencji dokonaną przez Komitet praw dziecka zachodzą w takich kwestiach jak: relacje między rodzicami a dziećmi czy dostęp do aborcji i antykoncepcji. Nie do przyjęcia jest zwłaszcza postulat Komitetu dotyczący likwidacji okien życia oraz liberalizacji dostępu do aborcji. Minister stwierdziła, że związanie się protokołem mogłoby prowadzić do zakwestionowania przez Komitet praw dziecka zapisów Konstytucji RP oraz podważenia kształtu obowiązującego prawa i realizowanej polityki, odzwierciedlających realne potrzeby, jak też polską kulturę i tradycję. Minister zauważyła także, że gdy państwo ratyfikuje protokół skargowy, godzi się, by komitet stał się organem guasi-sądowym, a ono samo stroną postępowania. W takiej sytuacji komitet jest jedynym interpretatorem konwencji, zaś rola państwa ograniczona jest do przedstawienia stanowiska, a następnie wykonania „orzeczenia” w danej sprawie. Decyzja w sprawie ewentualnego związania się protokołem skargowym oznacza zatem podjęcie przez państwo decyzji, czy w kwestiach moralnych i obyczajowych oraz w ekonomicznie wrażliwej sferze polityki społecznej, decyzje pozostaną w kompetencji państwa, czy zostaną oddane Komitetowi praw dziecka.