Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie realizacji przyznanego w wyroku eksmisyjnym uprawnienia do lokalu socjalnego.

Rzecznik ponownie zwrócił się do Ministra w sprawie problemów związanych z procedurą eksmisyjną. Jak wynika z licznych skarg wpływających do Biura RPO, w obowiązujących przepisach prawa brakuje trybu realizacji – przyznanego dłużnikowi w wyroku eksmisyjnym – uprawnienia do lokalu socjalnego, ale także efektywnego trybu na poddanie ocenie sądu, czy proponowany lokal socjalny odpowiada definicji ustawowej.

Dłużnicy wskazują, że gminy często oferują im lokale nie tylko nieodpowiednie ze względu na sytuację zdrowotną, czy rodzaj niepełnosprawności, ale czasem wręcz nienadające się do zamieszkania ze względu na zły stan techniczny, czy sanitarny. Podejmowane próby kwestionowania standardu proponowanych przez gminy lokali socjalnych nie odnoszą zazwyczaj skutku. Wobec braku efektywnego środka prawnego w tym zakresie, obywatele czują się bezradni i pozbawieni faktycznej ochrony.

Rzecznika zaniepokoił ponadto fakt, iż w projekcie ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, nie zostały zawarte przepisy, o których wprowadzenie Rzecznik zwracał się w wystąpieniu z dnia 18 maja 2016 r.

Rzecznik zwrócił się do Ministra o poinformowanie o zajętym stanowisku oraz o wprowadzenie w przygotowywanych zmianach ww. ustawy przepisów doprecyzowujących kwestie trybu realizacji uprawnienia dłużnika do lokalu socjalnego, jak też określających tryb, w jakim może on poddać kontroli wypełnienie przez gminę obowiązku wskazania lokalu socjalnego, odpowiadającego warunkom ustawowym.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa w piśmie z 24 stycznia 2017 r. poinformował, że resort pismem z dnia 28 lipca 2016 r. zwrócił się do Ministerstwa Sprawiedliwości o przedstawienie opinii w kwestii potrzeby doprecyzowania obowiązujących regulacji prawnych we wnioskowanym przez Rzecznika zakresie. W rezultacie oba resorty przyjęły tożsame stanowisko, że w aktualnym stanie prawnym po pierwsze – nie ma przeszkód, aby z żądaniem wykonania wyroku eksmisyjnego, w zakresie złożenia oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego mógł do gminy wystąpić nie tylko (jak jest to interpretowane obecnie) wierzyciel jako gospodarz postępowania egzekucyjnego, ale i sam dłużnik, a po drugie - sądowa kontrola kwestii realizacji przez gminę obowiązku wskazania lokalu socjalnego przy zachowaniu cech przewidzianych w art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego jest możliwa i nie wydaje się konieczne wprowadzanie nowego (odrębnego) środka prawnego inicjującego kontrolę sądową w omawianym zakresie. W związku z powyższym projekt nowelizacji ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego nie przewiduje rozwiązań w tym zakresie. Jednocześnie Sekretarz Stanu zapewnił, że w projekcie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych oraz niektórych innych ustaw zostanie wprowadzony przepis nakładający na gminę, która składa ofertę najmu socjalnego lokalu, obowiązek poinformowania osoby uprawnionej o przysługujących środkach prawnych do zaskarżenia prawidłowości tej oferty.