Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Zdrowia w sprawie problemów z realizacją prawa rodziców (opiekunów) do pobytu z dzieckiem w szpitalu.

Brak standaryzacji w przedmiocie zakresu świadczeń składających się na prawo do pobytu rodzica (opiekuna) z dzieckiem w szpitalu oraz brak konkretnych przepisów regulujących powyższą materię powoduje, że sposób realizacji prawa pacjenta do opieki pielęgnacyjnej (osobna sala czy dodatkowe łóżko w sali, gdzie przebywa dziecko) jest uzależniony nie tylko od warunków (głównie lokalowych i organizacyjnych) konkretnego szpitala, lecz również od dobrej woli władz szpitala. Niektóre szpitale bowiem zapewniają rodzicom jedynie krzesło przy łóżku dziecka, podczas gdy inne oferują łóżka znajdujące się w salach chorych lub wydzielone pomieszczenia przeznaczone do całodobowego pobytu rodziców z chorymi dziećmi, a nawet umożliwiają zakwaterowanie w hotelu przyszpitalnym. Część placówek nie obciąża rodziców (opiekunów) kosztami ich pobytu, pozostałe pobierają opłaty w wysokości od kilku do kilkunastu złotych za dobę, które są ustalane przez wewnętrzne regulaminy i cenniki.

Obowiązujące przepisy nie precyzują zasad realizacji prawa pacjenta do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej nie przewiduje również uregulowania tej problematyki przez kierownika podmiotu leczniczego w ustalanym przez niego regulaminie organizacyjnym. Te ewidentne braki prowadzą, w opinii Rzecznika, do stwierdzenia, że państwo nie wywiązuje się należycie z nakazu podejmowania działań umacniających więzi rodzinne, mających na względzie przede wszystkim dobro rodziny, a także chroniących prawa rodzin i dzieci. Rzecznik przypomniał, że na mocy art. 68 ust. 3 Konstytucji, dzieciom przysługuje prawo do szczególnej opieki zdrowotnej. Co więcej, na konieczność hospitalizacji chorych dzieci z możliwością zapewnienia im opieki rodzicielskiej wskazują wymogi współczesnej medycyny oraz nowoczesne standardy pielęgnacji. Nie ulega przy tym wątpliwości, że obecność rodzica przy chorym dziecku ma niebagatelny wpływ na cały proces leczenia i ma szczególne znaczenie w przypadku hospitalizacji najmłodszych dzieci oraz dzieci przewlekle i terminalnie chorych.

Rzecznik zwrócił się do Ministra o zajęcie stanowiska w sprawie oraz przekazanie informacji na temat podjętych lub planowanych działaniach w tej materii.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia w piśmie z 8 lutego 2017 r. zapewniła, że coraz więcej podmiotów leczniczych podejmuje wysiłek dla tworzenia warunków do pełnego korzystania z prawa pobytu w szpitalu rodziców, którzy opiekują się przebywającymi w nich dziećmi. Art. 34 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta stanowi, że każdy pacjent ma prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej, która nie polega na udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Prawo to ma szczególne znaczenie w sytuacji, gdy pacjentem jest dziecko. Przepisy nie precyzują jednak tego uprawnienia, a sposób jego realizacji (osobna sala czy dodatkowe łóżko w sali, gdzie przebywa dziecko) jest uzależniony od warunków (m.in. lokalowych) konkretnego szpitala. Z kolei art. 35 ww. ustawy stwarza możliwość pobierania przez podmiot leczniczy opłat z tytułu kosztów realizacji powyższych praw, pod warunkiem, iż realizacja tych praw skutkuje kosztami poniesionymi przez podmiot leczniczy. Wysokość tych kosztów powinna zostać przez podmiot leczniczy udokumentowana. Nie w każdym przypadku bowiem z obecności rodziców wynikają koszty dla szpitala, np. gdy nie korzystają oni ze szpitalnego łóżka. Podsekretarz Stanu przypomniała również, że zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą w oddziale dziecięcym należy zapewnić, dla rodziców lub opiekunów dziecka, dodatkowe łóżka w pokojach dzieci lub w odrębnym pomieszczeniu oraz pomieszczenie higieniczno-sanitarne wyposażone dodatkowo w natrysk. W praktyce warunki te zależą w dużej mierze od możliwości (w tym lokalowych) konkretnego szpitala. 31 grudnia 2017 r. upływa termin dostosowania tego typu pomieszczeń do wymogów wynikających z powyższego rozporządzenia.