Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie nierównego traktowania kobiet i mężczyzn zawierających małżeństwa w młodym wieku.

Rzecznik ponownie wskazał, że obowiązujące przepisy prawa polskiego umożliwiają sądom opiekuńczym udzielenia zezwolenia na zawarcie małżeństwa kobiecie, która ukończyła lat szesnaście, natomiast mężczyzna w analogicznym wieku takiego zezwolenia nie uzyska.

Powyższa kwestia stała się wprawdzie przedmiotem działań legislacyjnych Senatu, jednak ostatecznie projekt zmieniający Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz Kodeks postępowania cywilnego w ww. zakresie został odrzucony.

Rzecznik Praw Obywatelskich raz jeszcze zwrócił uwagę, że obecna treść art. 10 § 1 i § 2 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz art. 561 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego może być oceniana jako dyskryminująca, zmiana tej regulacji wydaje się więc zasadna. W opinii Rzecznika należałoby rozważyć likwidację wyjątków od najniższego wieku małżeńskiego, określonego na osiemnaście lat. Takie rozwiązanie byłoby zgodne zarówno z ogólną konstytucyjną zasadą niedyskryminacji, jak i z prawem międzynarodowym, w tym z Konwencją w sprawie zgody na zawarcie małżeństwa, najniższego wieku małżeńskiego i rejestracji małżeństw oraz Konwencją w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o ponowne rozważenie przedmiotowego zagadnienia oraz o wystąpienie z inicjatywą ustawodawczą, mającą na celu usunięcie aktualnie obowiązujących przepisów o charakterze dyskryminującym.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 22 marca 2017 r. poinformował, że w roku 2016 Senat RP odrzucił projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz Kodeks postępowania cywilnego, wniesiony przez senacką Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji w wyniku rozpatrzenia indywidualnej petycji obywatelskiej, zawierającej postulat zrównania wieku kobiet i mężczyzn (na poziomie 16 lat) w zakresie możliwości zawarcia związku małżeńskiego za zgodą sądu. Powyższe stanowisko Senatu jest wyrazem poglądu, zgodnie z którym przyjęte w art. 10 § 1 k.r.o. rozwiązanie, w zakresie możliwości uzyskania zezwolenia na zawarcie małżeństwa przed osiągnięciem pełnoletniości przez kobietę, nie ma charakteru dyskryminującego. Zróżnicowanie w tym zakresie sytuacji prawnej kobiet i mężczyzn, konstytucyjnie dopuszczalne, jest uzasadnione m.in. ze względu na uwarunkowane biologicznie różnice między kobietami i mężczyznami w tempie osiągania stopnia dojrzałości niezbędnej do wykonywania obowiązków wynikających z założenia rodziny. Z powyższych względów w Ministerstwie Sprawiedliwości nie są prowadzone ani planowane prace legislacyjne dotyczące zmiany przepisów w kierunku postulowanym w wystąpieniu Rzecznika. Resort sprawiedliwości przekazał też ewidencję spraw rodzinnych, obejmującą lata 2013–2015, w której zawarto m.in. dane dotyczące liczby spraw o wyrażenie zgody na zawarcie małżeństwa kobiecie, która nie ukończyła 18 lat, oraz sposobu ich załatwienia.