Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie przepisów dotyczących wykonywania kontaktów między rodzicami i dziećmi.

Rzecznik Praw Obywatelskich powrócił do poruszanej już w 2016 r. kwestii wykonywania kontaktów między rodzicami i dziećmi. Rzecznik zwrócił się do resortu o przekazanie informacji statystycznych uzyskanych ze Sprawozdania w sprawach rodzinnych i nieletnich, do którego dodano punkt o rodzajach orzeczeń w sprawach dotyczących wykonywania kontaktów z dzieckiem. Rzecznik poprosił także o wskazanie, czy w Ministerstwie Sprawiedliwości planowane jest podjęcie prac legislacyjnych w powyższej materii.

Jednocześnie, podobnie jak środowiska sędziowskie, np. zrzeszone w Stowarzyszeniu Sędziów Rodzinnych w Polsce, Rzecznik krytycznie ocenił dwuetapowość postępowania uregulowanego w art. 598(15)–598(22) KPC. Rozwiązanie to wydłuża bowiem nadmiernie postępowanie od momentu naruszenia obowiązków dotyczących kontaktów do momentu reakcji sądu, a także może zniechęcać uprawnionych do wszczynania postępowania. Uwagę zwraca ponadto niejednolita praktyka sądów w zakresie wykorzystywania procedury art. 598(15)-598(22) KPC do „odzyskiwania” alimentów oraz nieefektywność słusznego dążenia sądów, by orzeczona kwota pieniężna była dotkliwa i doprowadziła do wykonywania kontaktów. Natomiast mając na względzie, że prace legislacyjne w zakresie zniesienia instytucji ubezwłasnowolnienia zostały czasowo wstrzymane, Rzecznik zwrócił się z postulatem rozważenia zasadności podjęcia prac legislacyjnych, mających na celu lepszą ochronę praw osób ubezwłasnowolnionych w kwestii kontaktów z innymi osobami. Liczne wnioski obywateli o pomoc w takich sprawach, wpływające do Biura RPO, wskazują na konieczność uregulowania tej materii.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 12 czerwca 2017 r. wyjaśnił, że analiza danych statystycznych w zakresie liczby spraw o wykonywanie kontaktów, które w 2016 r. wpłynęły do sądów, nie daje podstaw do twierdzenia, że obowiązujące w tym przedmiocie regulacje nie są wystarczające i zachodzi konieczność wprowadzania zmian w Kodeksie postępowania cywilnego. Aktualnie nie są prowadzone ani planowane prace legislacyjne mające na celu zmianę przepisów dotyczących wykonywania kontaktów między rodzicami i dziećmi. Odnosząc się do postulatu rozważenia zasadności podjęcia prac legislacyjnych mających na celu lepszą ochronę praw osób ubezwłasnowolnionych w kwestii kontaktów z innymi osobami, Podsekretarz Stanu wskazał, że wystarczające w tym zakresie są obowiązujące regulacje umożliwiające wydawanie zarządzeń przez sąd nadzorujący postępowanie opiekuńcze.