Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Komendanta Głównego Policji w sprawie ataków na tle rasowym, narodowym, etnicznym lub wyznaniowym na mieszkających w Polsce cudzoziemców.

W reakcji na treść komunikatu pt. „Przestępstwa z motywów nienawistnych”, który opublikowano na stronie www.policja.pl w dniu 4 stycznia 2017 r. Rzecznik Praw Obywatelskich ponownie zwrócił się do Komendanta Głównego Policji w przedmiotowej sprawie. Ww. komunikat wprost nawiązywał do wypowiedzi Rzecznika, a także do opartych na tych wypowiedziach informacji medialnych, dotyczących rosnącej liczby przestępstw motywowanych nienawiścią, popełnianych wobec muzułmanów i osób pochodzenia arabskiego mieszkających w Polsce. Wzrost skali takiej przestępczości określony został przez autora komunikatu „rzekomym”, a sama informacja dotycząca liczby tego typu czynów, miała być „obarczona błędem i nie przedstawiać rzeczywistej skali problemu”.

Rzecznik z całą mocą podkreślił, że wzrost liczby odnotowanych przez organy ścigania przestępstw motywowanych nienawiścią wobec muzułmanów i osób pochodzenia arabskiego jest faktem, który znajduje potwierdzenie w statystykach prowadzonych i publikowanych zarówno przez Policję, jak i Prokuraturę. Wszystkie wypowiedzi Rzecznika, które służyć mają uwrażliwieniu opinii publicznej, ale też przedstawicieli władz i organów państwa na problem rosnącej ksenofobii i nienawiści motywowanej uprzedzeniami, opierają się zaś na publicznie dostępnych danych.

Rzecznik zwrócił się do Komendanta z prośbą o rozważenie możliwości opublikowania na stronie internetowej Policji danych pokazujących wzrost przestępstw motywowanych nienawiścią przedstawionych w materiale prezentowanym podczas posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości Narodowych i Etnicznych, uzupełnionych, o brakujące informacje statystyczne obejmujące pozostałe miesiące 2016 r. oraz przesłanie do Biura RPO okresowych raportów i opracowań statystycznych, przygotowanych przez Policję w ramach istniejącego systemu monitorowania skali przestępczości motywowanej nienawiścią.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Komendant Główny Policji w piśmie z 1 lutego 2017 r. przypomniał najważniejsze ustawowe zadania Policji, do których należy m.in. ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra oraz ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zgodnie z przyjętymi w Policji zasadami etyki zawodowej Policjanta postępowanie Policjanta w kontaktach ze wszystkimi ludźmi powinna cechować życzliwość oraz bezstronność wykluczająca uprzedzenia rasowe, narodowościowe, wyznaniowe, polityczne, światopoglądowe lub wynikające z innych przyczyn. W trakcie wykonywania czynności służbowych policjant powinien zachować szczególną wrażliwość i takt w stosunku do ofiar przestępstwa lub innego zdarzenia, udzielać im możliwie wszechstronnej pomocy, a także dbać o zachowanie dyskrecji. Jednocześnie przytoczone normy nakazują traktować ofiary każdego rodzaju przestępstwa z taką samą wrażliwością – dostosowując zachowanie policjantów do indywidualnych potrzeb konkretnych osób. W Polsce nie funkcjonuje przepis prawa, który reguluje w sposób odmienny i specyficzny podejście do pokrzywdzonych tzw. przestępstwami z nienawiści. Są one natomiast stypizowane pośród innych przestępstw, które sankcjonuje kodeks karny. Piętnowanie zachowania sprawcy zależy od oceny niezawisłego sądu, do którego należy ewentualne potępienie i wydanie wyroku proporcjonalnego do treści zachowania. Komendant Główny Policji stwierdził także, że opublikowane na stronie Biura RPO dane statystyczne w przedmiotowym zakresie są niepełne i wybiórcze. Podanie ich bez zobrazowania w tle na przykład innej przestępczości o podłożu chuligańskim, a także podkreślanie przyrostu statystycznego mnożonego od obiektywnie niskiej liczby czynów, może wywoływać w społeczeństwie wrażenie wytracania kontroli Policji nad ściganiem sprawców tego typu zachowań oraz szerzącej się w kraju ksenofobii i fali rasizmu, co jest nieprawdą i może kreować subiektywny przekaz, czy też wzniecać nieuzasadniony niepokój społeczny. Działania policyjne w obszarze przestępstw motywowanych nienawiścią Komendant uznał zaś za proporcjonalne do skali zagrożenia tego typu przestępczością.