Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw z dnia 2017-02-13.

Adresat:
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji
Sygnatura:
XI.543.10.2017
Data sprawy:
2017-02-13
Rodzaj sprawy:
opinie, stanowiska Rzecznika (OS)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw.

Przygotowany przez resort spraw wewnętrznych i administracji projekt ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP oraz niektórych innych ustaw przewiduje istotne zmiany w obowiązującym stanie prawnym, zwłaszcza w zakresie stosowania detencji wobec cudzoziemców składających wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej na przejściach granicznych, którzy nie spełniają warunków wjazdu i pobytu na terytorium Polski. Projekt wprowadza też tzw. tryb graniczny, pozwalający na przyspieszone rozpatrywanie wspomnianych wniosków, a także przywraca znane już wcześniej prawu polskiemu rozwiązanie, polegające na orzekaniu o zobowiązaniu do powrotu do kraju pochodzenia w decyzjach o odmowie udzielenia ochrony międzynarodowej. Niepokój Rzecznika wzbudziła zmiana, dotycząca postępowań prowadzonych zarówno w sprawach przyznania ochrony międzynarodowej, jak i zobowiązywania cudzoziemców do powrotu do kraju pochodzenia, polegająca na rezygnacji z zasady wstrzymywania, z mocy prawa, wykonania decyzji orzekających o zobowiązaniu do powrotu, które zostały przez strony zaskarżone do sądu administracyjnego i w których skarżący wystąpili o wtrzymanie wykonania negatywnego dla nich rozstrzygnięcia. Pewne obawy może budzić także zastąpienie Rady do Spraw Uchodźców Radą do Spraw Cudzoziemców, której – w ocenie Rzecznika i wbrew intencjom twórców projektu – nie sposób uznać za niezawisły organ sądowy.

Rzecznik zgłosił szereg uwag i wątpliwości co do zgodności niektórych zaproponowanych w projekcie rozwiązań z m.in. postanowieniami Konwencji dotyczącej statusu uchodźców podpisanej w Genewie w dniu 28 lipca 1951 r., Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej oraz przepisami dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej. Rzecznik wskazał, że rozwiązania takie, jak: stosowanie detencji wobec cudzoziemców składających wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej na przejściu granicznym, którzy nie spełniają warunków wjazdu na terytorium Polski, tryb graniczny rozpatrywania wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej czy wykonywanie decyzji zawierających orzeczenie o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu w przypadku wniesienia skargi do sądu mogą budzić zastrzeżenia. Posiadają również liczne niedostatki, np. brak gwarancji przyjęcia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy, zawężenie jednej z przesłanek wyłączających stosowanie detencji wobec cudzoziemców ubiegających się o ochronę międzynarodową oraz ograniczenie prawa cudzoziemców do sądu. Rzecznik zgłosił ponadto wątpliwości dotyczące statusu Rady do Spraw Cudzoziemców.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:


Data odpowiedzi:
2017-06-08
Opis odpowiedzi:
Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z 8 czerwca 2017 r. poinformował, że część uwag Rzecznika do projektu ustawy o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw, m.in. w zakresie zgodności zawartych w nim przepisów z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/32/UE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej oraz regulacji dotyczących Kolegium Odwoławczego do spraw Cudzoziemców, nie zostało uwzględnionych. Część propozycji Rzecznika uzyskała jednak aprobatę i spowodowała zmianę brzmienia konkretnych unormowań zawartych w ww. projekcie.