Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich



Wystąpienie do Marszałka Sejmu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych oraz ustawy o radiofonii i telewizji z dnia 2017-06-05.

Adresat:
Marszałek Sejmu RP
Sygnatura:
VII.501.5.2017
Data sprawy:
2017-06-05
Rodzaj sprawy:
uwagi RPO do przygotowywanych (zmienianych) aktów prawnych (WL)
Nazwa zepołu:
Zespół Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego
Wynik sprawy:
Opis sprawy:

Wystąpienie do Marszałka Sejmu RP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych oraz ustawy o radiofonii i telewizji.

W dniu 30 maja 2017 r. Rada Ministrów skierowała do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych oraz ustawy o radiofonii i telewizji (dalej jako: projekt ustawy), przewidujący przede wszystkim nowelizację ustawy o opłatach abonamentowych (dalej jako: ustawa). Projekt ten, mimo sformułowania przez Rzecznika Praw Obywatelskich uwag na etapie konsultacji społecznych, nadal rodzi istotne wątpliwości, ponieważ może wiązać się z ograniczeniem praw i wolności człowieka i obywatela – w tym przypadku prawa do ochrony danych osobowych, będącego elementem zasady autonomii informacyjnej.

Nie kwestionując konieczności przyjęcia przepisów, które będą sprzyjały poprawie obowiązujących rozwiązań i naprawie zdiagnozowanych problemów, a co za tym idzie – realizowaniu misji publicznej mediów – Rzecznik podkreślił, że w trakcie prac nie rozważono żadnych innych, alternatywnych sposobów osiągnięcia zamierzonego celu, czyli „poprawy skuteczności poboru opłat abonamentowych, jako źródła finansowania realizacji misji publicznej radiofonii i telewizji”.

Przede wszystkim projekt ustawy zakłada włączenie do procesu rejestracji odbiorników oraz identyfikacji podmiotów obowiązanych do wnoszenia opłat abonamentowych dostawców usług telewizji płatnej. Takie rozwiązanie może budzić zastrzeżenia w kontekście przesłanki dopuszczalności przetwarzania danych określonych w przepisach ustawy o ochronie danych osobowych. Ponadto, pozyskiwanie danych osobowych do celów publicznoprawnych prowadzić będzie do zmiany warunków umów zawartych wcześniej w trybie prywatnoprawnym, co może budzić obawy z punktu widzenia ochrony praw stron takiej umowy.

Prawo telekomunikacyjne także wyraźnie zakazuje przekazywania treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu. Wszelkie odstępstwa od tej zasady – w świetle zgodności z konstytucyjnym prawem do prywatności oraz prawem do autonomii informacyjnej – wymagają uzasadnienia przez ustawodawcę w kontekście „niezbędności w demokratycznym państwie prawnym”, tymczasem w projekcie ustawy takiego uzasadnienia zabrakło.

Wreszcie Trybunał Konstytucyjny uznał opłatę abonamentową za „przymusowe, bezzwrotne świadczenie publicznoprawne, służące realizacji jednego z konstytucyjnych zadań państwa”, polegające na finansowym wsparciu misji publicznej realizowanej przez jednostki radiofonii i telewizji. Różnicowanie sytuacji osób zobowiązanych do ponoszenia tej opłaty i wprowadzanie regulacji, które w istocie proponują rozwiązanie tylko części problemu, wydaje się niedopuszczalne. Nie każde gospodarstwo domowe ma bowiem zawartą umowę o dostarczanie telewizji płatnej. Ponadto, część osób korzystających z telewizji naziemnej nigdy nie zarejestrowało odbiornika. W efekcie uszczelnienie systemu, wskazane jako cel w projekcie ustawy, dotyczyć będzie wyłącznie części osób zobowiązanych do ponoszenia opłat abonamentowych. Przyjęcie projektu w zaproponowanym kształcie może także skutkować rezygnacją abonentów z dotychczasowych dostawców na rzecz płatnych platform i serwisów umiejscowionych poza terytorium Polski, co w efekcie doprowadzi do utraty przychodów przez Skarb Państwa, a także Polski Instytut Sztuki Filmowej.

Rzecznik przedstawił Marszałkowi powyższe uwagi, z prośbą o przekazanie ich do wiadomości posłanek i posłów oraz do właściwych organów Sejmu RP, w których rozpatrywany będzie projekt.

 
Wystąpienie dołączone do tego dokumentu: