Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie niewystarczającej liczby ratowników wodnych na polskich kąpieliskach i basenach.

Do Rzecznika Praw Obywatelskich, który monitoruje sposób zapewniania bezpieczeństwa obywatelom podczas korzystania ze zbiorników wodnych, zwłaszcza pod kątem zapewnienia realizacji konstytucyjnego prawa do ochrony życia oraz zdrowia, docierają informacje dotyczące niewystarczającej liczby ratowników wodnych w zbliżającym się sezonie wakacyjnym.

Problem dotyczący zmniejszającej się liczby ratowników, zarówno na basenach, kąpieliskach śródlądowych, jak i tych nadmorskich podnoszony jest od kilku lat, co może sugerować, że potrzebne są zmiany systemowe w tym zakresie. Każdego roku w Polsce w sezonie letnim dochodzi do znacznej liczby utonięć. Ze statystyk publikowanych przez Policję wynika także, że w ostatnich latach obserwowany jest wzrost liczby utonięć. Jednym z działań, które należy podjąć, aby zwiększyć poziom bezpieczeństwa nad wodą, jest polepszenie nadzoru nad akwenami wodnymi, będącymi potencjalnymi kąpieliskami.

Na niedobór ilości ratowników niewątpliwie może wpływać niedofinansowanie podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego, do których zalicza się przede wszystkim Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe. Zgodnie z art. 22 ust. 4 ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych jednostki samorządu terytorialnego, na terenie których wykonywane jest ratownictwo wodne mogą udzielać dotacji celowych podmiotom uprawnionym do wykonywania ratownictwa wodnego na realizację zadań z zakresu ratownictwa wodnego oraz szkolenia ratowników wodnych w zakresie ratownictwa wodnego. W praktyce jednak fakultatywne finasowanie ratownictwa wodnego przez samorządy stanowi istotny filar działalności podmiotów zapewniających bezpieczeństwo osób przebywających na obszarach wodnych. Zdarzają się jednak przypadki, w których samorządy nie przyznają WOPR potrzebnego dofinasowania, co w znacznej mierze utrudnia działalność ratowniczą. Zasadne byłoby zatem rozważenie zmian dotyczących finansowania podmiotów zajmujących się ratownictwem wodnym.

Ponadto, uzyskanie uprawnień ratownika wodnego wiąże się z koniecznością uprzedniego poniesienia nakładów finansowych związanych z wymaganymi szkoleniami. Oprócz kursu ratownictwa wodnego i kursu w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy kandydaci na ratowników czasem muszą uzyskać dodatkowe kwalifikacje. Wymogi te stanowią często barierę dla młodych ludzi, którzy nie są w stanie pokryć kosztów uzyskania stosownych uprawnień.

Pracownicy WOPR zwracają również uwagę, że do znacznego zmniejszenia liczby chętnych do pełnienia funkcji ratownika w okresie wakacyjnym przyczynia się brak szacunku ze strony osób korzystających ze zbiorników wodnych, które bardzo często nie stosują się do poleceń ratowników, często reagując agresją na polecenia wydawane przez ratowników. Zdaniem Rzecznika należy rozważyć przeprowadzenie kampanii edukacyjnej i uświadamiającej obywateli o znaczeniu i odpowiedzialności pracy ratownika.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie oraz przedstawienie informacji, w jaki sposób Minister zamierza poprawić stan bezpieczeństwa na polskich kąpieliskach i basenach, w szczególności w kontekście zbliżającego się sezonu wakacyjnego.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w piśmie z dnia 19 lipca 2017 r. wyjaśnił, że wymagania stawiane przez obowiązujące przepisy prawa osobom, które zajmują się ratowaniem życia na obszarach wodnych są takie same, jak wymagania przewidziane przez regulacje obowiązujące przed dniem wejścia w życie ustawy o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych. Również koszty związane z uzyskaniem obecnie kwalifikacji ratownika wodnego są porównywalne do uprzednio ponoszonych kosztów. W MSWiA trwają prace analityczne w zakresie ewentualnych zmian ustawy. Ponadto, Minister, w zakresie posiadanych przez siebie kompetencji, podejmuje działania zmierzające do zapewnienie bezpieczeństwa osobom przebywającym na obszarach wodnych, m.in. skierował do podmiotów uprawnionych do wykonywania ratownictwa wodnego prośbę o zintensyfikowanie działań z zakresu zapewnienia bezpieczeństwa osobom przebywającym i odpoczywającym na wodach naszego kraju oraz zwrócił się do Komendanta Głównego Policji o objęcie szczególnym nadzorem miejsc niebezpiecznych, zwyczajowo wykorzystywanych do kąpieli. Wystąpił także o wzmocnienie współpracy jednostek Policji z podmiotami zajmującymi się ratownictwem wodnym.