Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie prawa osadzonych do korzystania z odzieży odpowiedniej do pory roku.

Do Biura Rzecznika Praw Obywatelskich wpływają liczne skargi od osób przebywających w zakładach karnych i aresztach śledczych, które podnoszą, że ich prawo do korzystania z odzieży odpowiedniej do pory roku nie jest respektowane. Osadzeni twierdzą, że niezależnie od pory roku i panującej temperatury, wychodząc z celi mieszkalnej są zobowiązani założyć długie spodnie i bluzę z długim rękawem oraz pełne buty. Ustalenia poczynione w toku badania skarg potwierdziły zasadność tych zarzutów.

Uznając, że taki stan rzeczy narusza przepisy Kodeksu karnego wykonawczego, w tym zasadę wykonywania kary pozbawienia wolności w sposób humanitarny, Rzecznik zwrócił się do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej o podjęcie stosownych działań w celu wyeliminowania z porządków wewnętrznych zakładów karnych i aresztów śledczych uregulowań zobowiązujących osadzonych do korzystania z odzieży nieodpowiedniej ze względu na porę roku. Apel Rzecznika nie spotkał się jednak ze zrozumieniem Służby Więziennej, czego dowodzą wyniki dokonanej w czerwcu tego roku, ponownej analizy porządków wewnętrznych obowiązujących w 38 jednostkach penitencjarnych. Zapisy regulacji wewnętrznych pokazują, że więziennictwo jest nadal dalekie od rozwiązań postulowanych przez Rzecznika. W związku z brakiem precyzyjnych przepisów dotyczących korzystania przez osadzonych z odzieży odpowiedniej do pory roku, kwestie te są uregulowane w porządkach wewnętrznych niejednolicie, nawet w jednostkach tego samego typu.

Ponadto, odzież powinna spełniać wymogi stroju dostosowanego, zgodnie z normą społeczną i kulturową, do różnych sytuacji życia więziennego. Służba Więzienna dysponuje odzieżą dla osadzonych przeznaczoną na porę zimową i przejściową, która spełnia powyższe wymogi. Nie ma natomiast takiej odzieży dla osadzonych, mając na uwadze zarówno krój, jak i materiał, z którego jest ona wykonana, która byłaby odpowiednia w porze letniej.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o podjęcie inicjatywy legislacyjnej, której celem będzie wskazanie, w rozporządzeniu w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych, dwóch kategorii odzieży przeznaczonej na okres letni i okres zimowy.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości w piśmie z 9 września 2017 r. poinformował, że w ocenie resortu, prawa osób osadzonych do użytkowania odzieży adekwatnej do pory roku, są zagwarantowane w stopniu wystarczającym przepisami Kodeksu karnego wykonawczego oraz regulacjami zawartymi w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych. W kontekście tych uregulowań Ministerstwo Sprawiedliwości nie może kwestionować uprawnienia dyrektora jednostki penitencjarnej do normowania również zagadnień dotyczących korzystania przez więźniów z ubioru, jako bezpośrednio związanych z problematyką bezpieczeństwa i porządku w jednostce. Zasadnym jest, by zapisy regulujące tę problematykę były precyzyjne i nie pozostawiały dla osadzonych wątpliwości, jakiego ubioru powinni używać w różnych sytuacjach życia więziennego.