Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej zwrotu kosztów dowozu dzieci niepełnosprawnych do przedszkoli i szkół z dnia 2016-12-21.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej zwrotu kosztów dowozu dzieci niepełnosprawnych do przedszkoli i szkół.
Zaskarżone przepisy ustawy o systemie oświaty wskazują na dwie formy realizacji obowiązku finansowania transportu. Pierwszą jest zapewnienie dzieciom bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu, drugą jest zwrot kosztów przejazdu dziecka i opiekuna na zasadach określonych w umowie zawartej między wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) a rodzicami, jeżeli dowożenie zapewniają rodzice. Prawo wyboru w tym zakresie przysługuje wyłącznie rodzicom.
Przepisy ustawy nie określają przesłanek, w oparciu o które ma zostać ustalona kwota należnego zwrotu za przejazd dziecka i opiekuna. Ustawodawca pozostawił więc stronom umowy pełną swobodę w zakresie kształtowania zasad wskazanego zwrotu kosztów. W praktyce zasady tego zwrotu są określane jednostronnie przez wójta (burmistrza/prezydenta miasta) z uwagi na jego władczą pozycję jako organu administracji publicznej oraz konieczność zapewnienia równego traktowania poszczególnych obywateli wnioskujących o zwrot oraz transparentność wydatkowania środków publicznych.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich pominięcie sposobu określania wysokości stawek zwrotu kosztów czyni uprawnienie rodziców niepełnym i nie pozwala na określenie jego rzeczywistej treści, pozostawiając możliwość doprecyzowania zobowiązanym organom. Organy gminy w sposób dowolny i w oparciu o różne kryteria określają wysokość przyznawanego zwrotu kosztów. Poszczególne organy gminy w odmienny sposób interpretują charakter swego obowiązku w tym zakresie i posiłkują się odwołaniem do aktów prawnych niewiążących w danej sytuacji.
Zaskarżone przepisy ze względu na swoją nieprecyzyjność prowadzą, w ocenie Rzecznika, do pośredniego naruszenia zasady równości z uwagi na fakt, że nie wskazują kryteriów pozwalających określić wysokość stawki zwrotu za przejazd dziecka i opiekuna, prowadzą do zróżnicowania sytuacji podmiotów uprawnionych w zależności od miejsca zamieszkania. Literalne brzmienie wskazanych przepisów ustawowych nie pozwala zaś na pełne zrekonstruowanie treści przyznanego uprawnienia.
W ocenie Trybunału Konstytucyjnego skarga konstytucyjna nie spełnia przesłanki, o której mowa w art. 79 Konstytucji, co uzasadnia umorzenie postępowania. Trybunał zauważył, że orzeczeniem, w rozumieniu powyższego przepisu Konstytucji, nie jest też samo zarządzenie wójta, które ma charakter generalny. Nie jest ono adresowane wyłącznie do skarżących i nie kształtuje wyłącznie ich sytuacji prawnej. Jeżeli przedmiotem kontroli przed sądami administracyjnymi jest generalny akt prawny, to w aspekcie materialnoprawnym ani ten akt, ani orzeczenia sądów stwierdzających jego zgodność z prawem nie stanowią konkretno-indywidualnego orzeczenia o konstytucyjnych prawach skarżącego.