Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności przepisów Kodeksu postępowania karnego i ustawy o radcach prawnych z Konstytucją w zakresie, w jakim przepisy te naruszają zasadę dwuinstancyjności z dnia 2017-11-17.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawie skargi konstytucyjnej dotyczącej niezgodności przepisów Kodeksu postępowania karnego i ustawy o radcach prawnych z Konstytucją w zakresie, w jakim przepisy te naruszają zasadę dwuinstancyjności.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich ustawa o radcach prawnych reguluje jedynie zręby postępowania dyscyplinarnego, nie określając przy tym szczegółowych kompetencji rzecznika dyscyplinarnego, jak i praw i obowiązków obwinionego w tym postępowaniu, co stanowi naruszenie konstytucyjnej zasady prawa do zaskarżania orzeczeń i decyzji wydanych w pierwszej instancji. Dlatego, zdaniem Rzecznika, zasadnym jest odwołanie się do zasad procedury karnej w celu „uzupełnienia” materii praw i obowiązków obwinionego w tym postępowaniu. Zgodnie z art. 302 § 2 Kodeksu postępowania karnego zarówno stronom, jak i osobom niebędącym stronami przysługuje w toku postępowania przygotowawczego zażalenie na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające ich prawa. Powyższy przepis stanowi podstawę prawną zaskarżania czynności procesowych innych niż decyzje w postępowaniu karnym. Potrzeba zapewnienia w toku postępowania przygotowawczego kontroli takich czynności, które nie mają charakteru postanowień lub zarządzeń, jest uzasadniona tym, że prawa stron i osób niebędących stronami mogą być w istotny sposób naruszone przez czynności faktyczne.
Z treści skargi konstytucyjnej wniesionej przez skarżącego wynika, że zarzuca on rzecznikowi dyscyplinarnemu m.in. pozbawienie go możliwości złożenia żądania o informowaniu go o czynnościach podejmowanych przez rzecznika dyscyplinarnego w dochodzeniu oraz zaniechanie przeprowadzenia przez rzecznika dyscyplinarnego czynności sprawdzających przed wszczęciem dochodzenia w postaci np. analizy dokumentów urzędowych i prywatnych, akt. Opisane działania rzecznika dyscyplinarnego w wyraźny sposób obrazują możliwości naruszenia przez niego praw i wolności jednostki, które mogą wystąpić w toku dochodzenia dyscyplinarnego wobec radcy prawnego. Zdaniem Rzecznika w przypadku pozbawienia obwinionego w tym postępowaniu możliwości wniesienia zażalenia na czynności rzecznika dyscyplinarnego inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające jego prawa, rzecznik dyscyplinarny będzie mógł dowolnie ingerować w podstawowe dobra obwinionego, nie dając mu szans na skuteczną obronę jego praw. Osoby, przeciwko którym prowadzone jest postępowanie dyscyplinarne, zostają więc tym samym narażone na uznaniowość ze strony organów dyscyplinarnych.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że skarżący przedstawił problem konstytucyjny, którego źródłem nie była norma, na podstawie której zapadło ostateczne orzeczenie w jego sprawie. Zakwestionował on bowiem regulacje uniemożliwiające wniesienie zażalenia na czynności rzecznika dyscyplinarnego OIRP do Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego, ze względu na treści wynikające z ustawy o radcach prawnych. Nie istnieje bowiem stosunek hierarchiczności rzeczników dyscyplinarnych Okręgowych Izb Radców Prawnych i Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego. Trybunał stwierdził, że ustawowe ukształtowanie pozycji i kompetencji rzeczników dyscyplinarnych OIRP i Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego, zakładające brak hierarchicznej, organizacyjnej czy służbowej podległości między nimi powoduje, że brak odwołania od decyzji rzecznika dyscyplinarnego OIRP do Głównego Rzecznika Dyscyplinarnego nie jest naruszeniem prawa do skutecznego środka odwoławczego. Wskazany w skardze konstytucyjnej problem wykracza zatem poza zakres zakwestionowanej normy prawnej i dotyka treści ustrojowych przepisów ustawy o radcach prawnych. Oznacza to, że zakwestionowana przez skarżącego norma zrekonstruowana z uzasadnienia skargi konstytucyjnej nie mogła być przedmiotem kontroli w postępowaniu przed Trybunałem.