Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Minister Edukacji Narodowej w sprawie zmian w systemie oceny pracy nauczyciela.

Rzecznik Praw Obywatelskich, stojąc na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych, z uwagą analizuje wszelkie sygnały środowiska nauczycielskiego, dotyczące zmian w systemie oceny pracy nauczyciela.

Niepokój nauczycieli, dyrektorów i ekspertów budzą nie tylko szczegółowe kryteria oceny pracy, ale również ogólne założenia zmian systemu oceny pracy nauczyciela i dyrektora wynikające z uchwalonej w dniu 27 października 2017 r. ustawy o finansowaniu zadań oświatowych, która jednocześnie spowodowała wprowadzenie zmian w Karcie Nauczyciela.

Negatywnie należy ocenić rozwiązanie przekazania do uregulowania w regulaminach szkół, tj. aktach niebędących źródłem prawa powszechnie obowiązującego, kwestii wskaźników oceny pracy nauczycieli określających poziom spełniania poszczególnych kryteriów oceny ich pracy. Takie rozwiązanie oznacza zatem, że poziom realizowania przez nauczycieli takiego samego kryterium, wspólnego dla wszystkich nauczycieli będzie różny, zależny wyłącznie od dyrektora danej szkoły.

W ocenie Rzecznika zasadnym jest przekazanie do uregulowania, co najmniej w rozporządzeniu, kwestii wskaźników oceny pracy nauczycieli określających poziom spełniania poszczególnych kryteriów. Rozwiązanie takie prowadziłoby bowiem do ich ujednolicenia dla wszystkich nauczycieli. Jednocześnie eliminowałoby to zagrożenie obowiązywania regulaminów skrajnie różniących się między sobą, mimo regulowania takiego samego procesu oceniania.

Jednocześnie wątpliwości budzi kwestia uzależnienia wskaźników oceny pracy dyrektora szkoły od specyfiki pracy w szkołach, wspólnej dla całego obszaru, który podlega organowi nadzoru pedagogicznego. Oznacza to, że regulaminy określające wskaźniki oceny pracy dyrektorów będą różnić się w zależności od województwa. Trudno zatem pozytywnie ustosunkować się do takiego rozwiązania oraz znaleźć argumenty przemawiające za potrzebą uzależnienia wskaźników oceny pracy dyrektora szkoły od ewentualnych lokalnych uwarunkowań.

Zdaniem Rzecznika niezagwarantowanie nauczycielom oraz dyrektorom szkół jednolitego sposobu oceny ich pracy, niezależnego od „szkolnych” bądź „lokalnych” uwarunkowań, może budzić wątpliwości pod kątem zapewnienia przestrzegania podstawowych praw i wolności przysługujących obywatelom.

Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o analizę problemu i zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Edukacji Narodowej w piśmie z 7 maja 2018 r. zapewniła, że zmiany wprowadzone w zakresie dokonywania oceny pracy nauczycieli są pozytywnie ocenianie w szeroko ujętym środowisku oświatowym. Podkreśliła też, iż w myśl wprowadzanego do ustawy – Karta Nauczyciela art. 6a ust. 14, dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej oraz zakładowych organizacji związkowych zobowiązany będzie do ustalenia regulaminu określającego wskaźniki oceny pracy nauczycieli, a nie do stworzenia „podkryteriów” w ramach kryteriów określonych w akcie wykonawczym. Mechanizm wskaźników ma ułatwić proces ustalania oceny pracy nauczyciela, uczynić go bardziej zrozumiałym dla pracownika, a także stworzyć bezpośrednią relację dokonywanej oceny oraz zastosowanych w jej ramach kryteriów ze środowiskiem pracy nauczyciela. Procedura oceny pracy nauczyciela, została wprowadzona do KN m.in. w celu zapewnienia odpowiedniej jakości procesu nauczania. Działania podejmowane przez Ministra, zmierzające do zapewnienia jak najwyższego poziomu nauczania, należy poczytywać jako pozytywny przejaw realizacji określonego w art. 70 Konstytucji prawa do nauki.