Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Inwestycji i Rozwoju w sprawie potrzeby ustawowego uporządkowania sfery spółdzielczości.

W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich obecny stan prawny dotyczący tej problematyki jest powszechnie krytykowany, zarówno przez samych spółdzielców, jak i przez sądy, które muszą stosować niejasne, niespójne, czy wręcz nieracjonalne przepisy. Potrzebę zmian obowiązujących przepisów sygnalizuje corocznie Sąd Najwyższy w informacjach ze swojej działalności, a także w treści uzasadnień uchwał, którymi zmuszony jest rozstrzygać istotne zagadnienia prawne pojawiające się właśnie z powodu wadliwych przepisów. Również Rzecznik skierował w ubiegłym roku wystąpienie do Ministra Infrastruktury i Budownictwa, w którym w szczególny sposób podkreślał potrzebę analizy obecnych regulacji dotyczących funkcjonowania walnych zgromadzeń w spółdzielniach mieszkaniowych.

Mimo nowelizacji ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, która wprowadziła zasadę, że w spółdzielniach mieszkaniowych walne zgromadzenie nie może być zastąpione przez zebranie przedstawicieli, do Biura RPO kierowane są skargi, z których jasno wynika, że nadal funkcjonują spółdzielnie mieszkaniowe, w których najwyższym organem jest zebranie przedstawicieli. Tego stanu rzeczy nie akceptują członkowie spółdzielni, którzy zainteresowani są zwiększeniem swojego wpływu na działalność najwyższego organu spółdzielni poprzez bezpośredni udział w posiedzeniach walnych zgromadzeń. W swoich skargach osoby te zwracają uwagę na fakt, że nie istnieją żadne środki prawne, które umożliwiałyby w praktyce realizację płynącego z art. 9.ust. 1 ustawy zmieniającej z 2007 r. obowiązku dokonania zmian w statutach i zastąpienia zebrania przedstawicieli walnym zgromadzeniem wszystkich członków spółdzielni.

Zdaniem Rzecznika nie istnieją w systemie prawa sankcje, które pozwalałyby na doprowadzenie do sytuacji, w której zebranie przedstawicieli członków spółdzielni mieszkaniowej zostałoby zastąpione walnym zgromadzeniem, jeżeli stosowna uchwała o zmianie statutu nie zostanie uchwalona przez zebranie przedstawicieli i zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym. Tego stanu rzeczy nie mogą zrozumieć i zaakceptować członkowie spółdzielni mieszkaniowych zainteresowani udziałem w walnych zgromadzeniach. Osoby te podkreślają także, że możliwość zmian blokuje często nieliczna i niereprezentatywna grupa członków, wybranych przed laty jako przedstawiciele.

Jakkolwiek Rzecznik ma uwagi krytyczne także pod adresem regulacji określających funkcjonowanie walnych zgromadzeń, to jednak nie można ignorować faktu, że ustawa zmieniająca z 2007r. – wychodząc naprzeciw oczekiwaniom członków spółdzielni mieszkaniowych – stworzyła podstawę do realizowania zasad demokracji bezpośredniej w tych spółdzielniach. Niestety, przedstawione rozważania wskazują, iż w stosunku do niektórych spółdzielni możliwość ta okazała się iluzoryczna.

Mając powyższe na uwadze Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o zajęcie stanowiska w kwestii zasadności podjęcia prac legislacyjnych celem rozwiązania opisanego problemu.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju w piśmie z 17 kwietnia 2018 r. poinformował, że 9 września 2017 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy – Prawo spółdzielcze. W ramach rozwiązań przewidzianych w tej noweli znajdują się także przepisy odnoszące się do walnego zgromadzenia. Mają one na celu zapewnienie członkom spółdzielni mieszkaniowej możliwości uczestniczenia w obradach tego organu poprzez pełnomocnika. Zakłada się, że rozwiązanie przyjęte w noweli w powyższym zakresie przyczyni się do zwiększenia wpływu członków spółdzielni na decyzje podejmowane podczas walnego zgromadzenia. Sekretarz Stanu zwrócił uwagę, że problem funkcjonowania zebrań przedstawicieli w spółdzielniach mieszkaniowych jest przedmiotem głębokiej analizy, zaś przedstawione problemy z nim związane stanowią istotny głos w dyskusji. Zapewnił, że w przypadku podjęcia decyzji o rozpoczęciu prac legislacyjnych w obszarze zmian w u.s.m., zagadnienie przedstawione w wystąpieniu Rzecznika będzie przedmiotem zmian zaproponowanych w projekcie.