Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie wprowadzenia środków prawnych służących ochronie sygnalistów w służbach mundurowych z dnia 2018-04-16.
Wystąpienie do Prezesa Rady Ministrów w sprawie wprowadzenia środków prawnych służących ochronie sygnalistów w służbach mundurowych.
W 2017 r. przedstawiciele działającego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur otrzymali w czasie wizytacji, od osób pozbawionych wolności, w tym nieletnich, informacje o stosowaniu przez funkcjonariuszy Policji przemocy fizycznej i psychicznej, zarówno podczas zatrzymania, jak i późniejszego przesłuchania. Część ze zgłoszonych zarzutów nosi znamiona tortur, np. bicie pałką po stopach, bicie po całym ciele, stosowanie gróźb. Celem powyższych praktyk było wymuszenie przyznania się do winy o przestępstwa będące przedmiotem postępowań karnych. Poszkodowani nie zgłaszali jednak tych zdarzeń organom ścigania z obawy o własne bezpieczeństwo i ze względu na poczucie bezsilności. Z uwagi na powyższe okoliczności należy uznać, że tortury w Polsce to problem wciąż aktualny, wymagający refleksji ze strony władz i skutecznych działań zapobiegawczych.
W tym kontekście niezwykle istotne, zdaniem Rzecznika, jest wprowadzenie środków prawnych służących ochronie sygnalistów w służbach mundurowych i służbach specjalnych jako mechanizmu chroniącego przed torturami. Obecne regulacje prawne są niewystarczające i wymagają wzmocnienia. Jak pokazuje bowiem praktyka zdarzają się przypadki, gdy funkcjonariusze, mimo że mają czasami podejrzenia, co do złego traktowania zatrzymanych przez ich współpracowników, nie reagują właściwie i nie raportują takich przypadków. Właściwe regulacje prawne pozwolą funkcjonariuszom i innym osobom będącym świadkami tortur i złego traktowania na zgłoszenie zachowania współpracowników, bez obawy o negatywne konsekwencje takich działań i ostracyzm ze strony grupy.
Rzecznik wskazał, że część decyzji personalnych dotyczących funkcjonariusza ma charakter uznaniowy, co utrudnia udowodnienie przełożonym działania w złej intencji i może mieć wpływ na decyzję o niezgłoszeniu przemocy. Dlatego, w ocenie Rzecznika, konieczne jest stworzenie odpowiednich przepisów prawnych i procedur, które umożliwią profesjonalne zgłoszenie nieprawidłowości przez sygnalistów bez obawy o bezpieczeństwo i zawodowe konsekwencje. Zgłoszenie powinno być przedmiotem odpowiednich reakcji organów ścigania i rzetelnego śledztwa.
Ponadto, zdaniem Rzecznika, stworzenie sygnalistom warunków i narzędzi prawnych, które zmotywują ich do działania i zapewnią ochronę należy uznać za cenny element prewencji tortur i działań państwa w wypełnianiu zobowiązań wynikających z OPCAT.
W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się do Premiera z prośbą o podjęcie działań zmierzających do zapewnienia skutecznej prawnej ochrony sygnalistów w służbach mundurowych i służbach specjalnych.