Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie problemów z ustaleniem wysokości świadczeń emerytalno-rentowych przysługujących byłym funkcjonariuszom PRL z dnia 2018-05-08.
Wystąpienie do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie problemów z ustaleniem wysokości świadczeń emerytalno-rentowych przysługujących byłym funkcjonariuszom PRL.
Do Rzecznika Praw Obywatelskich zwrócili się z prośbą o pomoc byli funkcjonariusze PRL (Wydziału IV SB), którzy przed 1990 r., bez wiedzy przełożonych, podjęli współpracę i czynnie wspierali osoby lub organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego. Z uzasadnień prawomocnych orzeczeń sądowych zapadłych w sprawach obniżenia im świadczeń emerytalno-rentowych na podstawie poprzednio obowiązujących przepisów ustawy zaopatrzeniowej jednoznacznie wynika, że w latach 80. XX w. podjęli oni działania, zmierzające do udzielenia Kościołowi katolickiemu i Solidarności tajnych informacji o działaniach podjętych przez struktury SB tj. o podsłuchach księży, inwigilacji korespondencji, planowanych prowokacjach podczas pielgrzymek i działaniach zmierzających do ich nie odbycia się. Wiadomości te były przekazywane na bieżąco przedstawicielom Kościoła. Wskazane wówczas dowody dały sądom podstawę do uznania, że funkcjonariusze ci przed rokiem 1990, bez wiedzy przełożonych, podjęli współpracę i czynnie wspierali osoby i organizacje działające na rzecz niepodległości Państwa Polskiego w rozumieniu art. 15b ust. 3 i 4 ustawy zaopatrzeniowej.
Ww. przepis został uchylony z dniem 1 października 2017 r. przez art. 1 pkt 5 ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (dalej jak: ustawa zmieniająca).
Poprzednio obowiązująca ustawa zaopatrzeniowa zmniejszała świadczenia emerytalne funkcjonariuszom, którzy pełnili służbę w organach bezpieczeństwa państwa, o których mowa w art. 2 ustawy o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944–1990 oraz treści tych dokumentów — tzw. ustawy lustracyjnej. Natomiast przepisy obecnie obowiązującej ustawy zaopatrzeniowej nie odwołują się do służby w organach bezpieczeństwa państwa wymienionych w ustawie lustracyjnej, a przywołują wprost służbę na rzecz totalitarnego państwa, o której mowa w art. 13b ustawy zaopatrzeniowej. Zmianie uległ więc zakres podmiotowy, który został znacznie rozszerzony ustawą zmieniającą. Niemniej jednak w zakresie dotyczących funkcjonariuszy Wydziału IV SB zakres podmiotowy pokrywa się z ustawą lustracyjną.
Tymczasem Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w odpowiedzi na interpelację nr 14750 jednego z posłów w tej sprawie stwierdził, że wyroki sądów zmieniające decyzje organu emerytalnego i nakazujące przeliczenie okresu służby w organach bezpieczeństwa państwa po 2,6% podstawy wymiaru, nie stanowią dla organu emerytalnego podstawy odstąpienia od ponownego ustalenia wysokości świadczeń emerytalno-rentowych. Takie stanowisko, w opinii Rzecznika, jest nieuprawnione.
Dla oceny czy funkcjonariusz podlega pod rygor art. 15c ust. 1-3 ustawy zaopatrzeniowej w aktualnym stanie prawnym wystarczające jest udowodnienie faktu współpracy i czynnego wspierania osób lub organizacji działających na rzecz niepodległości Państwa Polskiego. W ocenie Rzecznika wystarczającym dowodem na stwierdzenie tego faktu jest treść prawomocnych wyroków sądowych w sprawach, w których sąd doliczył funkcjonariuszom w pełnym wymiarze okresy służby w latach 1944–1990 w trybie art. 15b ust. 3 i 4 ustawy zaopatrzeniowej. Zakres treściowy art. 15b ust. 3 i art. 15c ust. 5 ustawy zaopatrzeniowej nie uległ bowiem zmianie. Wyroki sądów zmieniające decyzje organu emerytalnego i nakazujące przeliczenie okresu służby w organach bezpieczeństwa państwa po 2,6% podstawy wymiaru powinny zatem – zdaniem Rzecznika – stanowić podstawę dla organu do odstąpienia od ponownego ustalenia wysokości świadczeń emerytalnych. Przesądzają one bowiem o fakcie współpracy i czynnego wspierania osób lub organizacji działających na rzecz niepodległości Państwa Polskiego.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o weryfikację swojego stanowiska oraz spowodowanie uchylenia decyzji Zakładu Emerytalno-Rentowego MSWiA wobec osób wskazanych w interpelacji nr 14750.