Wystąpienie do Minister Edukacji Narodowej w sprawie problemu z kontynuowaniem kształcenia przez wychowanków MOW po ukończeniu 18. roku życia z dnia 2018-07-20.
Wystąpienie do Minister Edukacji Narodowej w sprawie problemu z kontynuowaniem kształcenia przez wychowanków MOW po ukończeniu 18. roku życia.
Podczas jednego ze spotkań regionalnych Rzecznik Praw Obywatelskich powziął informację o problemie, jaki dotyka niektórych wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych (MOW) po ukończeniu 18. roku życia. Część z nich wyraża bowiem chęć dalszej nauki i ukończenia edukacji w szkole wchodzącej w skład ośrodka. Dla wielu wychowanków MOW jest to jedyna realna możliwość kontynuowania kształcenia, które jest kluczowym elementem resocjalizacji i stanowi gwarancję późniejszego funkcjonowania tych osób w społeczeństwie.
Zgodnie z przepisami ustawy o postepowaniu w sprawach nieletnich jeżeli nieletni ukończy 18 lat przed zakończeniem roku szkolnego, sąd rodzinny może przedłużyć na okres do zakończenia roku szkolnego przebywanie w zakładzie wychowawczym. Oznacza to, że możliwość pozostania w MOW w celu dokończenia edukacji ma charakter ograniczony i nie może być przedłużona do czasu ukończenia danego etapu edukacyjnego np. szkoły gimnazjalnej lub ponadgimnazjalnej.
Opisana wyżej kwestia ma szczególne znaczenie z punktu widzenia prawa do nauki wyrażonego w art. 70 Konstytucji. W przypadku osób, które przebywały w MOW realizacja tego prawa w praktyce może być utrudniona przez warunki materialne, sytuację rodzinną i inne czynniki. Może to prowadzić do faktycznej nierówności pomiędzy byłymi wychowankami MOW a pozostałymi uczniami w zakresie dostępu do edukacji. Dlatego też, zdaniem Rzecznika, szczególnie istotne jest stworzenie skutecznych mechanizmów prawnych umożliwiających wychowankom MOW kontynuowanie edukacji po osiągnięciu pełnoletności.
Drugi problem wskazany Rzecznikowi podczas spotkań regionalnych dotyczy procedury wydawania orzeczeń o potrzebie kształcenia specjalnego. Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych orzeczenia te są wydawane na wniosek rodzica dziecka lub ucznia. Zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym w ośrodku dla każdego nieletniego opracowuje się i realizuje indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPE-T). Co do zasady dokument ten jest sporządzany w oparciu o orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego.
Niesporządzenie IPE-T w istotny sposób utrudnia zindywidualizowane oddziaływanie resocjalizacyjne i terapeutyczne. Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę na problem, jakim są często utrudnione kontakty placówek z opiekunami prawnymi nieletnich. Dlatego też Rzecznik w pełni podziela sformułowany przez NIK postulat delegowania uprawnień w zakresie występowania z wnioskiem o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego na dyrektora MOW, do którego przyjęty został nieletni.
Rzecznik zwrócił się do Minister z prośbą o zajęcie stanowiska w niniejszej sprawie.