Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Głównego Inspektora Pracy w sprawie uregulowania wymiaru przerw na odpoczynek kierowcom transportu miejskiego.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na problem praktycznych trudności z zagwarantowaniem należytego wymiaru przerw na odpoczynek kierowcom transportu miejskiego, wykonującym przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km.

Gwarantowane okresy odpoczynku takich kierowców wynikają z przepisów ustawy o czasie pracy kierowców. Okazuje się jednak, że istniejące regulacje nie zapewniają w praktyce kierowcom przerw w prowadzeniu pojazdu. Dzieje się tak dlatego, że ustawodawca nie dostrzegł występowania znacznych utrudnień w komunikacji miejskiej, związanych z zatorami ulicznymi, zmianami organizacji ruchu wskutek budowy lub remontu dróg, wypadkami drogowymi, awariami pojazdów itp. Wymusza to często na kierowcach jazdę bez przerwy w celu nadrobienia opóźnień w stosunku do założonego rozkładu jazdy.

Ze skarg kierowanych do Rzecznika wynika, że powyższa sytuacja nie jest objęta kontrolą sprawowaną przez Państwową Inspekcję Pracy oraz Inspekcję Transportu Drogowego, ponieważ obowiązujący system ewidencji czasu pracy kierowcy nie przewiduje wpisów dotyczących wyjazdu na trasę kursu oraz czasu przyjazdu na przystanek końcowy trasy. Ponadto, wątpliwości budzić może już sama możliwość uznawania przerw międzykursowych na pętlach (przystankach) za przerwy w pracy, skoro kierowca pozostaje w autobusie udostępnionym pasażerom.

Aby uniknąć trudności z utrzymaniem odpowiedniego poziomu zatrudnienia kierowców wykonujących przewozy miejskie i podmiejskie, większość przewoźników uznaje przerwy w prowadzeniu pojazdów za czas pracy. Powyższe rozwiązania nie eliminują niestety naruszeń przepisów dotyczących obowiązkowych przerw na odpoczynek w prowadzeniu pojazdów, mających przecież istotne znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, a także wymiar socjalny. Wymaga to, zdaniem Rzecznika, odpowiedniej zmiany regulacji ustawowej, która zapewni możliwość faktycznego korzystania z przerw przez kierowców wykonujących przewozy regularne w pełnej zgodzie z zasadami stosowania norm dotyczących okresów prowadzenia pojazdów, obowiązkowych przerw w prowadzeniu i gwarantowanych okresów odpoczynku.

W związku z powyższym Rzecznik zwrócił się z prośbą o przedstawienie oceny regulacji prawnej na podstawie wyników kontroli czasu pracy kierowców wykonujących przewozy regularne.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Zastępca Głównego Inspektora Pracy w piśmie z 7 listopada 2018 r. poinformował, że kontrole obejmujące przestrzeganie przepisów o czasie pracy kierowców – pracowników, wynikających z przepisów ustawy o czasie pracy kierowców mogą być prowadzone przez Państwową Inspekcję Pracy wyłącznie na terenie zakładu pracy lub w siedzibie pracodawcy. W związku z tym weryfikacja przestrzegania wynikających z ustawy o czasie pracy kierowców okresów prowadzenia pojazdów, zapewnienia obowiązkowych przerwy w ich prowadzeniu oraz okresów odpoczynku kierowców wykonujących przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km, polega m.in. na analizie ewidencji czasu pracy kierowców. Pracodawca nie ma jednak obowiązku wyposażania pojazdów wykorzystywanych do przewozów regularnych, których trasa nie przekracza 50 km, w urządzenia rejestrujące (tachografy) w celu rejestracji dokładnych i wiarygodnych danych dotyczących czynności kierowcy w pojeździe. Z tego względu weryfikacja przez inspektorów pracy faktycznej realizacji planu, która np. z uwagi na wskazane w piśmie Rzecznika utrudnienia komunikacyjne różni się od tego planu, jest znacznie utrudniona, a czasami wręcz niemożliwa. W ocenie Państwowej Inspekcji Pracy ewentualna zmiana przepisów ustawy o czasie pracy kierowców powinna przewidywać wprowadzenie obowiązku rejestrowania dokładnych i wiarygodnych danych dotyczących czynności kierowcy w pojeździe.