Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie niekonstytucyjności przepisów umożliwiających Ministrowi Sprawiedliwości wniesienie sprzeciwu wobec kandydatów na wykładowców Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury z dnia 2018-10-04.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie niekonstytucyjności przepisów umożliwiających Ministrowi Sprawiedliwości wniesienie sprzeciwu wobec kandydatów na wykładowców Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury.
Zgodnie z art. 60 Konstytucji dostęp do służby publicznej nie ma charakteru dyskrecjonalnego, lecz odbywa się na jednakowych dla wszystkich obywateli zasadach. Tych warunków wynikających z Konstytucji i opisanych w orzecznictwie, w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, nie spełnia art. 53b ust. 1 i 2 ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury. Nie można bowiem twierdzić, że zapewnia on jednakowe dla wszystkich zasady naboru na stanowisko wykładowcy KSSiP, gdy w rzeczywistości opierają się one wyłącznie na arbitralnych i niepodlegających kontroli zewnętrznej decyzjach personalnych uprawnionych organów (Dyrektora KSSiP oraz Ministra Sprawiedliwości). W konsekwencji, zdaniem Rzecznika, art. 53b ust. 1 i 2 ustawy o KSSiP narusza art. 60 Konstytucji.
Rzecznik zwrócił uwagę, że brak obowiązku uzasadnienia przez Ministra Sprawiedliwości swojej decyzji co do sprzeciwu wobec kandydatury na wykładowcę KSSiP uniemożliwia poznanie motywów zgłoszenia takiego sprzeciwu wobec konkretnej osoby, a w konsekwencji oznacza brak proceduralnego miernika umożliwiającego kontrolę, czy dostęp ów odbywa się na równych zasadach. Nie istnieje bowiem procedura umożliwiająca weryfikację, czy stanowiska wykładowców w KSSiP są obsadzane w sposób gwarantujący rzetelne, bezstronne i politycznie neutralne wykonywanie zadań. Gwarancji neutralności politycznej należy bowiem upatrywać już w fazie samego naboru na dane stanowiska. Nabór ów musi odbywać się na podstawie jasnych kryteriów, tylko wówczas bowiem można spełnić wynikający z art. 60 Konstytucji warunek dostępu do służby publicznej na jednakowych dla wszystkich zasadach.
Mając na względzie fakt, iż KSSiP jest instytucją, której celem jest szkolenie wstępne oraz ustawiczne kadr sądownictwa i prokuratury w Polsce, niepożądana jest sytuacja, w której Minister Sprawiedliwości posiada decydujący wpływ na proces naboru kandydatów na wykładowców w opisany powyżej sposób. W opinii Rzecznika prowadzi to do nadmiernego wpływu władzy wykonawczej na proces obsady kadry wykładowców KSSiP, która odpowiada za właściwe przygotowanie do wykonywania wskazanych zawodów.
Wątpliwości Rzecznika budzi również art. 53 ust. 1 ustawy o KSSiP, który przewiduje, iż wykładowcami KSSiP mogą być sędziowie, prokuratorzy i nauczyciele akademiccy oraz inne osoby posiadające specjalistyczną wiedzę z określonej dziedziny, a także sędziowie i prokuratorzy w stanie spoczynku, których wiedza oraz doświadczenie zawodowe i dydaktyczne dają gwarancję należytego wykonywania powierzonej im funkcji. Tak sformułowane kryteria oceny wobec kandydatów na wykładowcę KSSiP mają charakter klauzuli generalnej pozostawiając szerokie pole do interpretacji organom podejmującym decyzję w tym zakresie. W ocenie Rzecznika ich charakter nie pozwala na uznanie ich za precyzyjne, jasne i przejrzyste kryteria selekcji kandydatów i obsadzania stanowisk w służbie publicznej.
Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o szczegółowe odniesienie się do podniesionych w niniejszym piśmie argumentów, uwag i postulatów oraz przeanalizowanie możliwości podjęcia inicjatywy legislacyjnej, która przywróci stan zgodności z Konstytucją.