Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie konieczności usprawnienia obsadzania stanowisk sędziowskich i referendarskich w sądach powszechnych.

W zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich pozostaje problem braku odpowiedniego obsadzenia stanowisk sędziowskich i referendarskich w sądach powszechnych, którego rezultatem jest coraz powszechniej występująca przewlekłość postępowań sądowych.

W ocenie większości sędziów to działania Ministerstwa Sprawiedliwości w postaci zamrożenia etatów oraz ciągłych zmian ustawodawczych dotyczących sądownictwa stanowią główne przyczyny przewlekłości postępowań sądowych. Sędziowie wskazują przy tym, że ,,[z]większa się liczba spraw, ale za tym nie idzie wzmocnienie kadrowe, stąd pojawiają się co raz większe opóźnienia”.

Rzecznik, w wystąpieniu z 2016 r. skierowanym do Ministra Sprawiedliwości, wskazywał na to, że kwestia sprawnego obsadzania zwolnionych stanowisk sędziowskich ma fundamentalne znaczenie dla efektywnego funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości, a w konsekwencji dla skuteczności konstytucyjnego prawa do sądu. Podkreślił przy tym, iż obwieszczenie w „Monitorze Polskim” informacji o wolnych stanowiskach sędziowskich powinno nastąpić bez nieuzasadnionej zwłoki, ponieważ ustawodawca nie pozostawił tej kwestii swobodnemu uznaniu Ministra Sprawiedliwości. Podnoszone przez Rzecznika, Krajową Radę Sądownictwa oraz prezesów sądów postulaty dotyczące uzupełnienia wakatów sędziowskich i referendarskich nie przynosiły jednak jakichkolwiek wiążących ustaleń ze strony resortu sprawiedliwości.

Mając powyższe na uwadze Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie.

 

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości pismem z 27 grudnia 2018 r. poinformował, że w celu zapewnienia obsady na zwolnionych stanowiskach sędziowskich do dnia 5 września 2018 r. dokonano obwieszczenia o 631 wolnych stanowiskach sędziowskich, a informacje o zwalnianych stanowiskach sędziowskich są kierowane na bieżąco do publikacji w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. Zdaniem Ministerstwa podjęte działania powinny spowodować dostosowanie obsady na stanowiskach sędziowskich, asesorskich i referendarskich do poziomu, jaki jest charakterystyczny dla naturalnego ruchu kadrowego. Odnosząc się do zagadnienia związanego z długością postępowań sądowych, Podsekretarz Stanu stwierdził, że obsada na stanowiskach orzeczniczych jest tylko jednym z wielu czynników mających wpływ na wyniki pracy sądów. W Ministerstwie Sprawiedliwości zostały opracowane projekty zmian w procedurach cywilnej i karnej, które powinny skrócić czas trwania postępowań przed sądami powszechnymi. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw zakłada m.in. odformalizowanie postępowania przed sądem przez selekcję świadków wnioskowanych do przesłuchania na tych, których stawiennictwo i bezpośrednie przesłuchanie jest niezbędne oraz na tych, co do których wystarczające jest ujawnienie protokołów zeznań z postępowania przygotowawczego, przeciwdziałanie obstrukcji procesowej przez umożliwienie procedowania pod nieobecność oskarżonego czy skrócenie i odformalizowanie uzasadnień orzeczeń przez zastosowanie formularzy. Natomiast projekty ustaw o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw zakładają poprawę organizacji postępowania, przeciwdziałanie nadużywaniu prawa procesowego, usprawnienie postępowania dowodowego, zmiany w zakresie uzasadniania wyroków i optymalizację postępowania odwoławczego.