Kasacja w sprawie naruszenia prawa materialnego polegającego na zaliczeniu na poczet kary łącznej okresów pozbawienia wolności w wymiarze faktycznie odbytym, pomimo, że w dacie orzekania w sprawie, udzielone skazanemu warunkowe przedterminowe zwolnienia nie zostały odwołane z dnia 2018-10-16.
Kasacja w sprawie naruszenia prawa materialnego polegającego na zaliczeniu na poczet kary łącznej okresów pozbawienia wolności w wymiarze faktycznie odbytym, pomimo, że w dacie orzekania w sprawie, udzielone skazanemu warunkowe przedterminowe zwolnienia nie zostały odwołane.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich naruszenie prawa materialnego, tj. art. 4 § 1 k.k., nastąpiło poprzez jego niezastosowanie. Doprowadziło do niezaliczenia na mocy art. 82 k.k. w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 stycznia 2012 r., na poczet orzeczonej kary łącznej, okresu 1 roku 11 miesięcy i 26 dni. Na gruncie niniejszej sprawy połączeniu podlegały kary pozbawienia wolności orzeczone w sprawach, co do których skazanemu udzielono warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania reszty kar, a warunkowe zwolnienie nie zostało odwołane. Z tego względu Sąd winien zastosować zgodnie z treścią art. 4 przepisy poprzednio obowiązujące jako względniejsze dla skazanego. Ich zastosowanie wiązałoby się z zaliczeniem ww. okresu na poczet orzeczonej kary łącznej.
Rzecznik zauważył, że przepis art. 82 Kodeksu karnego – w brzmieniu do dnia 1 stycznia 2012 r. – stanowił, że jeżeli w okresie próby i dalszych 6 miesięcy nie odwołano warunkowego zwolnienia, karę uważa się za odbytą z chwilą warunkowego zwolnienia. Ponadto, Sąd Najwyższy w uchwale 7 sędziów z dnia 20 stycznia 2005 r., sygn. II KZP 30/04 wyraził stanowisko, że kara pozbawienia wolności uznana za odbytą w rozumieniu art. 82 k.k. podlega zaliczeniu w całości, na podstawie art. 577 k.p.k., na poczet kary tego rodzaju orzekanej w wyroku łącznym obejmującym skazanie na karę, z której wykonania skazany został warunkowo przedterminowo zwolniony.
W ocenie Sądu Najwyższego, jeśli w wyroku jednostkowym – stanowiącym podstawę wyroku łącznego – błędnie rozstrzygnięto o zaliczeniu tymczasowego aresztowania, to naprawienie tego w orzeczeniu wydanym na podstawie art. 577 k.p.k. nie jest możliwe. W takim wypadku to sąd, przed którym zapadł jednostkowy wyrok, powinien sięgnąć po rozwiązanie przewidziane w art. 420 § 2 k.p.k. Identycznie postąpić wypada, gdy w wyroku łącznym znalazło się rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 577 k.p.k. w nieprawidłowej postaci. Wówczas, stosując odpowiednio art. 420 § 2 k.p.k. w zw. z art. 574 k.p.k. i w zw. z art. 577 k.p.k., sąd, który procedował w przedmiocie wyroku łącznego, będzie uprawniony postanowieniem skorygować stwierdzoną wadliwość. Zdaniem Sądu Najwyższego rozstrzygnięcie wydane na podstawie art. 577 k.p.k. nie stwarza trwałej sytuacji prawnej, skoro w każdym czasie może ulec modyfikacji. Siłą rzeczy nie stanowi ono prawomocnego orzeczenia sądu kończącego postępowanie, co oznacza, że nie przysługuje od niego kasacja – nawet wywiedziona przez Rzecznika Praw Obywatelskich.