Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Cyfryzacji w sprawie problemów ze skutecznym wpisaniem się do rejestru wyborców.

Rzecznik Praw Obywatelskich z ogromnym zaniepokojeniem przyjął szereg sygnałów i skarg od obywateli, w których wskazują oni na problemy ze skutecznym wpisaniem się do rejestru wyborców (o którym mowa w art. 18 i nast. Kodeksu wyborczego).

Zdecydowana większość wspomnianych sygnałów dotyczy wyborców, którzy zdecydowali się skorzystać z usługi wyborczej on-line (strona Obywatel.gov.pl i Profil Zaufany e-PUAP), mając na względzie udział w wyborach samorządowych dnia 21 października 2018 r. Usługa ta była prezentowana jako wygodna dla wyborców, udostępniona m.in. z myślą o wyborcach z niepełnosprawnościami, efekt współpracy ekspertów Ministerstwa Cyfryzacji, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Państwowej Komisji Wyborczej oraz Centralnego Ośrodka Informatyki, co niewątpliwie wpłynęło na jej relatywnie dużą popularność i zaufanie.

Część z wyborców wskazuje tymczasem, że wspomniana usługa nie działała prawidłowo, co spowodowało, że skuteczne złożenie wniosku, a także przeprowadzenie procedury wpisu, nie było możliwe.

Problemy wyborców, którzy napotkali na trudności z wpisaniem się do rejestru wyborców, są zróżnicowane. Dotyczą one m.in. sytuacji, w których osoby, które złożyły wniosek, uczyniły to zbyt późno, aby mógł być on skutecznie rozpatrzony w ustawowym terminie. Istnieje jednak grupa wyborców, którzy wniosek złożyli korzystając z usługi on-line odpowiednio wcześnie, ale wskazują na różnorodne trudności organizacyjne i techniczne związane z tą usługą, jakie wpłynęły ich zdaniem na uniemożliwienie skutecznego wpisu do rejestru wyborców i w efekcie – wzięcie udziału w wyborach.

W swoich skargach obywatele podnoszą także kwestię braku jakichkolwiek wiadomości w odpowiedzi na złożone w systemie e-PUAP wnioski (potwierdzenia, rozstrzygnięcia wniosku) lub zamieszczanie na stronie obywatel.gov.pl mylących ich informacji.

Wobec powyższego Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o przedstawienie stanowiska w sprawie skuteczności i adekwatności przyjętych procedur usługi wyborczej on-line mającej umożliwiać wyborcom wpis do rejestru wyborców, w szczególności w kontekście jej funkcjonowania w praktyce.

 

Wystąpienie dołączone do tego dokumentu:

Data odpowiedzi:

Opis odpowiedzi:

Minister Cyfryzacji w piśmie z 22 listopada 2018 r. potwierdził, że po ostatnich wyborach samorządowych do resortu także wpłynęło kilkanaście skarg od obywateli na realizację ich wniosków o dopisanie do rejestru wyborców w miejscu stałego przebywania. W pierwszej kolejności dotyczyły one sytuacji, w których obywatele dowiadywali się o braku możliwości głosowania w lokalu wyborczym. Wskazuje to na brak rozpatrzenia wniosku i kontaktu w sprawie ewentualnego uzupełnienia wniosków oraz o braku wydania decyzji pozytywnej lub odmownej. Przedstawione przez Rzecznika przykłady potwierdzają powyższą sytuację. Urzędy, które nie obsłużyły złożonych wniosków, wskazywały na ich niekompletność, wprowadzając tym samym użytkowników w błąd (w kontekście brzmienia art. 19 Kodeksu wyborczego). Urzędy te nie sprostały wymogom elektronicznej administracji i Kodeksu Wyborczego: nie rozpatrzyły w ustawowym terminie wniosków złożonych drogą elektroniczną, nie poinformowały o tym obywateli, nie dając im szans na ewentualne przedłożenie dodatkowych dokumentów, ani nie poinformowały obywateli o podjętych w ich sprawach decyzjach. Wyciągając wnioski z zaistniałej sytuacji. Ministerstwo Cyfryzacji podjęło prace nad rozbudową systemu ePUAP o moduł umożliwiający sprawdzenie stanu sprawy przez użytkownika oraz nad rozwiązaniami, które ułatwią gminom analizę posiadanych danych. Mając na uwadze zbliżający się rok, w którym odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego i wybory parlamentarne, Ministerstwo Cyfryzacji zorganizuje spotkanie z właścicielami biznesowymi procesu – Ministerstwem Spraw Wewnętrznych i Administracji i Krajowym Biurem Wyborczym – w sprawie ewentualnego doprecyzowania procesów wspierających procedury wyborcze.