Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie konieczności wprowadzenia w polskim porządku prawnym definicji tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania z dnia 2018-10-24.
Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie konieczności wprowadzenia w polskim porządku prawnym definicji tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.
Rzecznik Praw Obywatelskich niezmiennie zwraca uwagę na konieczność wprowadzenia w polskim porządku prawnym definicji tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Postulat ten kieruje w oparciu o rekomendacje Komitetu ONZ Przeciwko Torturom oraz instytucji międzynarodowych działających w obszarze zapobiegania torturom i innemu złemu traktowaniu.
Dotychczasowe doświadczenia Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur, który od 10 lat monitoruje stan przestrzegania praw osób pozbawionych wolności, pozwalają na stwierdzenie, że obowiązujące regulacje prawne w zakresie ochrony przed torturami i innym złym traktowaniem w miejscach detencji są niewystarczające. Brak przestępstwa tortur w kodyfikacji karnej utrudnia, lub wręcz uniemożliwia kwalifikację konkretnych czynów jako tortur w rozumieniu Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania (dalej jako: Konwencja ONZ), jak również nie pozwala na przeprowadzenie szybkiego i bezstronnego dochodzenia w przypadku powzięcia informacji o stosowaniu tortur lub innego złego traktowania oraz wymierzenie odpowiedniej kary sprawcom.
Również Europejski Komitet do Spraw Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT) w swoich raportach z wizyt w Polsce w 2013 r. i 2017 r. informował o zarzutach niewłaściwego traktowania zatrzymanych przez funkcjonariuszy policji, które przekazały mu osoby pozbawione wolności w wizytowanych miejscach detencji. W ostatnim raporcie, opublikowanym w lipcu br., CPT wskazuje na szereg zarzutów dotyczących fizycznego znęcania się, w tym nadmierne użycie siły w czasie zatrzymania w stosunku do osób, które nie stawiały oporu, uderzenia pałkami, rażenie paralizatorem, zbyt mocne zakładanie kajdanek oraz bicie i kopanie podczas przesłuchań. Ustalenia delegacji CPT podczas wizyty w Polsce w 2017 r. wyraźnie wskazują, że osoby zatrzymane w areszcie policyjnym nadal narażone są na znaczne ryzyko złego traktowania.
Rzecznik przypomniał, iż Polska, ratyfikując Konwencję ONZ zobowiązała się do ochrony obywateli przed torturami poprzez m.in.: wprowadzenie odrębnego przestępstwa tortur, walkę z bezkarnością polegającą na prowadzeniu skutecznego śledztwa oraz wymierzeniu adekwatnych kar wobec sprawców, a także zapewnienie ofiarom zadośćuczynienia i odszkodowania. Tymczasem w Polsce nadal brakuje instrumentów prawnych umożliwiających skuteczne przeciwdziałanie torturom i złemu traktowaniu. Polskie ustawodawstwo karne nie uwzględnia bowiem wszystkich elementów definicji tortur zawartej w art. 1 Konwencji ONZ. Przepisy penalizują czyny świadczące o złym traktowaniu obywateli przez funkcjonariuszy publicznych, lub osób działających na ich polecenie. Pomijają natomiast udział innych osób np. występujących w charakterze urzędowym lub osób działających za ich wyraźną lub milczącą zgodą, na co wskazuje Konwencja ONZ. Polskie przepisy nie przewidują także przestępstwa tortur lub innego złego traktowania wynikającego z wszelkiej formy dyskryminacji.
Rzecznik zwrócił się do Ministra o przedstawienie stanowiska w sprawie oraz o podjęcie inicjatywy legislacyjnej w zakresie kryminalizacji tortur oraz pełnego wdrożenia Konwencji ONZ w polskim ustawodawstwie.