Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego o utrzymaniu w mocy decyzji wydanej z upoważnienia Wójta Gminy o odmowie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego z dnia 2018-10-25.
Zgłoszenie udziału w postępowaniu przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego o utrzymaniu w mocy decyzji wydanej z upoważnienia Wójta Gminy o odmowie przyznania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.
W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich patrząc systemowo na działania organów obu instancji w niniejszej sprawie obie kwestionowane decyzje zostały wydane z naruszeniem art. 17 ust. 1 pkt. 4 u.o.ś.r. oraz z pogwałceniem przepisów postępowania. Za wydaniem wskazanych decyzji nie przemawiał również słuszny interes strony. Taka sytuacja nie może zyskać aprobaty w państwie prawa. Zdaniem Rzecznika organ II instancji dokonując wykładni przepisu art. 17 ust. 1 pkt 4 u.o.ś.r. błędnie przyjął, że fakt zamieszkiwania skarżącego w odległości ok. 5 km od miejsca zamieszkiwania matki stanowi kryterium negatywne do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego oraz nieprawidłowo uznał, że fakt ten w powiązaniu z okolicznością, że wspólnie z niepełnosprawną zamieszkuje jej córka, ma przesądzające znaczenie dla oceny wniosku o przyznanie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Za wadliwą należy także, w ocenie Rzecznika, uznać tezę prezentowaną przez organ odwoławczy w uzasadnieniu decyzji, że skarżący pomaga siostrze w opiece nad matką, a tak sprawowana przez skarżącego opieka nad niepełnosprawną matką nie jest stała i nie pozbawia go możliwości wykonywania pracy zarobkowej.
Organ administracji publicznej rozstrzygając negatywnie o prawie skarżącego do świadczenia pielęgnacyjnego dokonał błędnej wykładni art. 17 ust. 1 pkt 4 u.o.ś.r., gdyż pominął prawnie uzasadnione cele ustawy. Należyta interpretacja aktu normatywnego polegająca na odczytaniu właściwego i zgodnego z intencjami prawodawcy sensu, wymagała od organu zastosowania metod wykładni zmierzających do ustalenia celu, w jakim wydano dane przepisy, i tłumaczących ich sens w świetle tego celu. Odstąpienie od ścisłej wykładni językowej i posłużenie się inną metodą wykładni w niniejszej sprawie było nieodzowne, a brak aktywności organu administracji w tej mierze doprowadził do rażąco niesprawiedliwego rozstrzygnięcia poprzez zastosowanie prawa materialnego w sposób zakłócający ratio systemu zabezpieczenia społecznego. W ocenie Rzecznika literalna wykładnia art. 17 ust. 1 pkt 4 u.o.ś.r. prowadzi do pozbawienia osób faktycznie sprawujących opiekę, zobowiązanych do alimentacji, prawa do świadczenia pielęgnacyjnego. Akceptacja takiej wykładni prawa naruszałaby konstytucyjne zasady sprawiedliwości społecznej, nakaz ochrony i opieki nad rodziną, jak również wynikający z Konstytucji nakaz szczególnej pomocy władz publicznych rodzinom w trudnej sytuacji materialnej i społecznej.
W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego stwierdzenia SKO, że skarżący jedynie pomaga w opiece nad niepełnosprawną matką swojej siostrze, a poza tym czynności, które wykonuje w ramach opieki nie stanowią przeszkody dla wykonywania przez niego jakiejkolwiek pracy zarobkowej zostały sformułowane bez głębszej analizy zebranego materiału dowodowego. Organ nie uzasadnił szczegółowo, dlaczego zajął takie stanowisko. Pominięte zostały także te ustalenia z wywiadu środowiskowego, które mogłyby poddawać w wątpliwość zasadność ww. stwierdzenia. W ocenie Sądu wywiad środowiskowy został przeprowadzony mało szczegółowo i nie rozwiewa wszystkich wątpliwości. Dla oceny konkretnego przypadku konieczne jest jednak poczynienie bardzo szczegółowych ustaleń. Tymczasem w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie nie sposób ustalić choćby tak istotnej okoliczności jak np. to, czy w wypadku nieobecności skarżącego jego siostra byłaby w stanie sama podać leki matce. Nie wiadomo bowiem jak te leki mają być podawane, skoro potrzebne jest zaangażowanie dwóch osób – co wynika z wywiadu środowiskowego. Nie wiadomo też ile razy dziennie są one aplikowane, o jakich porach itp. Brak wyjaśnienia tych okoliczności jest w ocenie Sądu naruszeniem zasad wynikających z art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. Pominięcie zaś w decyzji wynikających z wywiadu środowiskowego faktów, które nie korespondują z ustaleniami przedstawionymi w uzasadnieniu decyzji świadczy o wybiórczej, a nie wszechstronnej ocenie materiału dowodowego, czym z kolei naruszono art. 80 k.p.a.