Sprawy generalne Rzecznika Praw Obywatelskich

Wystąpienie do Ministra Sprawiedliwości w sprawie funkcjonowania ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej.

Rzecznik Praw Obywatelskich powrócił do korespondencji dotyczącej funkcjonowania ustawy o nieodpłatnej pomocy prawnej oraz edukacji prawnej (dalej jako: ustawa). Jak wynika z ostatnich doniesień prasowych, prawidłowe funkcjonowanie dotychczasowych punktów darmowej pomocy prawnej od 1 stycznia 2019 r. może być zagrożone.

Jako jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy wskazano brak przepisów wykonawczych określających zasady wyłaniania organizacji pozarządowych mających prowadzić od nowego roku punkty bezpłatnego poradnictwa prawnego (projekt rozporządzenia powinien przygotować przewodniczący Komitetu ds. Pożytku Publicznego). W efekcie konkursy te (już organizowane przez starostów z uwagi na naglący, krótki termin pozostały do końca roku) prowadzone są na dotychczasowych zasadach, co budzi obawy o ich skuteczność, jeżeli okaże się, iż nowe przepisy wykonawcze będą różniły się od dotychczasowych.

W przypadku złożenia odwołania przez którąkolwiek z niewyłonionych organizacji, otwarcie punktu może zostać zablokowane. W przywołanym artykule wskazano również, iż nadal brakuje przepisów wykonawczych w sprawie sposobu udzielania i dokumentowania nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego. Zgodnie z art. 13 ustawy – w brzmieniu nadanym nowelizacją z dnia 15 czerwca 2018 r.– do ich wydania zobowiązany jest Minister Sprawiedliwości. Projekt rozporządzenia nadal pozostaje na etapie prac legislacyjnych. Dodatkowo wskazano na budzące wątpliwości zapisy projektowanego rozporządzenia m.in. w zakresie wymaganego wyposażenia pomieszczenia, w którym udzielane są porady.

Rzecznik zwrócił się do Ministra z prośbą o udzielenie informacji, na jakim etapie jest przygotowanie wskazanych powyżej aktów wykonawczych oraz o odniesienie się do sygnalizowanych zastrzeżeń.